Een dwangsom kan de gemeente opleggen om een overtreding te beëindigen. Een dwangsombesluit wordt eerst aangekondigd met een voornemen tot last onder dwangsom. Daartegen kan door de overtreder een zienswijze ingediend worden. Het kan zinvol zijn een advocaat bestuursrecht een zienswijze tegen het voornemen tot dwangsom te laten indienen. Daarmee kan getracht worden de gemeente te laten afzien van het opleggen van een dwangsom.
Last (bevel) onder dwangsom om overtreding te beëindigen
Met een dwangsom probeert de gemeente een overtreding te laten eindigen. Soms kan er discussie zijn of wel sprake is van een overtreding. Of wie de dader is aan wie de dwangsom door de gemeente opgelegd moet worden. Ook dient eerst vastgesteld te worden of de gemeente bevoegd is een dwangsom tegen de overtreder op te leggen. Soms is die bevoegdheid om een last onder dwangsom op te leggen voorbehouden aan een ander bestuursorgaan of een toezichthouder. Als u geconfronteerd met (het voornemen tot) een dwangsom vraag dan een advocaat bestuursrecht advies hoe te handelen.
Begunstigingstermijn bij dwangsom gemeente
Een last onder dwangsom van de gemeente zal altijd een begunstigingstermijn hebben. De last is in het dwangsombesluit is de instructie/bevel wat de overtreder moet doen of herstellen om de overtreding te beëindigen in de ogen van de gemeente. Binnen deze termijn kan de overtreder zelf de overtreding beëindigen zonder een dwangsom te verbeuren. Indien de begunstigingstermijn te kort is om de overtreding te beëindigen, dan kan de overtreder zelf om een langere begunstigingstermijn vragen. Indien de gemeente weigert de begunstigingstermijn te verlengen, kan een advocaat bestuursrecht, bij wijze van voorlopige voorziening, de bestuursrechter verzoeken een langere begunstigingstermijn vast te stellen.
Preventieve dwangsom gemeente
Een last onder dwangsom wordt door de gemeente opgelegd, zodra de overtreding of het gevaar voor een overtreding duidelijk is. De gemeente hoeft met de dwangsom niet te wachten tot de overtreding heeft plaatsgevonden. Er kan dus preventieve dwangsomoplegging plaatsvinden. Een preventieve dwangsom mag alleen opgelegd worden als er sprake is van een gevaar dat de overtreding met een aan zekerheid grenzende waarschijnlijkheid zal plaatsvinden. Ook moet in het dwangsombesluit de mogelijke overtreding met voldoende mate van duidelijkheid omschreven zijn.
Zienswijze tegen dwangsombesluit gemeente
Indien, ondanks een ingediende zienswijze tegen het voornemen van de gemeente een dwangsom op te leggen, een dwangsombesluit wordt genomen, dan kan binnen zes weken een bezwaarschrift ingediend worden bij de gemeente. Een bezwaarschrift heeft geen schorsende werking. Dat betekent dat de overtreder zo spoedig mogelijk om schorsing van de dwangsom moet vragen. Een advocaat bestuursrecht kan eventueel, indien de gemeente niet vrijwillig het dwangsombesluit opschort, schorsing van het dwangsombesluit vorderen bij de voorzieningenrechter.
Formulering last onder dwangsom
De exacte formulering van de last onder dwangsom door de gemeente is belangrijk. Indien de inhoud van de geformuleerde dwangsom niet duidelijk is of te ruim is, kan het problematisch zijn voor de overtreder daaraan te voldoen. Een dwangsom van de gemeente die onvoldoende duidelijk is omschreven, zal in bezwaar of beroep vernietigd kunnen worden. De last onder dwangsom zal doorgaans een gebod (last) bevatten om iets te doen of te herstellen om een overtreding te beëindigen. Als het gebod niet wordt opgevolgd wordt dan de dwangsom van de gemeente verbeurd. Check altijd bij een advocaat of dat gebod of de last wel terecht is en de gemeente niet buiten haar bevoegdheid handelt. De gemeente kan ook een bestuurlijke boete opleggen ter bestraffing van een overtreding; daar lees je hier meer over.
Onmogelijkheid om aan dwangsombesluit te voldoen
Soms is het niet mogelijk voor de overtreder om de overtreding te beëindigen. De overtreder moet het wel in zijn macht hebben om dat te doen. Als dat niet zo is, dan is de dwangsom door de gemeente ten onrechte opgelegd en kan de dwangsom door de rechter vernietigd worden. Soms wordt aan een verhuurder van een bedrijfsruimte een dwangsom opgelegd voor een overtreding die de huurder veroorzaakt. Van de verhuurder wordt dan wel verwacht dat hij in actie komt en op de verhuurder ligt de bewijslast om aan te tonen dat het voor hem absoluut onmogelijk is om de overtreding van een huurder te beëindigen.
Bouwen zonder vergunning en dwangsom
In geval van bouwen zonder vergunning kan degene die opdracht heeft gegeven voor de bouw als overtreder aangemerkt worden. Indien echter een woning wordt verkocht en de koper zich niet bewust is van het ontbreken van een omgevingsvergunning, kan de gemeente toch een dwangsom opleggen aan de nieuwe eigenaar. De eigenaar kan de verbeurde dwangsom verhalen op zijn verkoper. Vraag een advocaat advies hoe deze schade te verhalen op de verkoper. Indien voorafgaande aan de verkoop de verkoper een dwangsom opgelegd heeft gekregen, blijft hij ook de dwangsom aan de gemeente verbeuren, indien hij de woning verkoopt en geen vergunning is verstrekt.
Opheffing dwangsom of vermindering dwangsom
Indien de gemeente een dwangsom heeft opgelegd, dan kan de overtreder altijd vragen om opheffing van de dwangsom, opschorting van de dwangsom of de dwangsom te verminderen om aantoonbare redenen, omdat het niet mogelijk is (volledig) aan beëindiging van de overtreding te voldoen. Indien een dwangsom is verbeurd, dan dient de gemeente een beschikking voor invordering van de dwangsom te nemen. Ook daar kan bezwaar tegen ingediend worden. Indien er al een procedure tegen de dwangsom loopt dan kan in die procedure ook bezwaar tegen invordering van de dwangsom gemaakt worden. Ook kan altijd kwijtschelding van een verbeurde dwangsom verzocht worden. Dan dient wel een bijzondere reden daarom aangetoond te worden. De gemeente hoeft dat verzoek om kwijtschelding van de dwangsom niet te honoreren.
Bewijslast gemeente van overtreding
Indien in de ogen van de gemeente de overtreding waarvoor de dwangsom is opgelegd niet is beëindigd, dan rust op de gemeente de bewijslast dat sprake is van overtreding (en om die reden de dwangsom is verbeurd). De stelling en het bewijs van die overtreding dient te blijken uit een deugdelijke motivering en vaststelling van controleerbare feiten en omstandigheden. De constatering dient te blijken uit een document, waarin in ieder geval plaats, tijdstip en datum van de waarneming van de overtreding is vastgelegd en welke ambtenaar, in welke hoedanigheid, de overtreding heeft geconstateerd, die leidt tot verbeurte van de dwangsom. De overtreder zelf kan tegenbewijs leveren dat geen sprake meer is van een overtreding en deze zou zijn beëindigd. Vraag tijdig advies van een advocaat bestuursrecht indien u dreigt een dwangsom te verbeuren. Lees ook: voorlopige voorziening vorderen bij de bestuursrechter
Het team bestuursrecht van Blenheim staat u graag met raad en daad bij.
