De eigenaar van een appartement die iets wil veranderen in of aan een appartement zal doorgaans (afhankelijk van de verandering) de Vereniging van Eigenaars (VVE) om toestemming moeten vragen. De VVE heeft eigen statuten, welke doorgaans in het splitsingsreglement zijn opgenomen. Veelal zal ook een huishoudelijk reglement van toepassing zijn met tal van regels waaraan de appartementseigenaren moeten voldoen. Indien de appartementseigenaar bijvoorbeeld aan de buitenzijde iets wil veranderen, kan hij te maken krijgen met regels van de VVE. De VVE kan een bepaald architectonisch beeld handhaven. Dat kan mede ingegeven zijn door de welstandseisen van de betreffende gemeente.
Weigering toestemming VvE: eigenaar kan machtiging kantonrechter vragen
In een recente zaak wilde een appartementseigenaar een iets afwijkend type zonnescherm aan gevel ophangen. Volgens het bestuur van de VVE voldeed dat niet aan hun normen. Om formeel toestemming te krijgen, moet de appartementseigenaar zorgen dat zijn verzoek op de agenda van de vergadering van de VVE komt. Er volgt dan een formeel besluit. Als de appartementseigenaar het niet eens is met het besluit, dan kan hij binnen 30 dagen vragen om vernietiging van het besluit. Dat verzoek moet gedaan worden bij sector Kanton van de rechtbank. Naast vernietiging van het besluit kan de appartementseigenaar ook een machtiging vragen bij de kantonrechter om de toestemming van de VVE te vervangen door deze machtiging. Daarmee kan de appartementseigenaar gemachtigd worden de aanpassing aan zijn appartement (bijvoorbeeld een zonnescherm of ander nieuw werk of installatie) alsnog te kunnen bewerkstelligen.
Besluit VvE wordt getoetst aan redelijkheid en billijkheid
In de zaak van 26 augustus 2011 overwoog de sector Kanton van de rechtbank Rotterdam (LJN: BU9751) dat in het algemeen de volgende norm geldt:
“In artikel 2:8 BW is bepaald dat rechtspersonen [lees; dus ook VVE] en degenen die krachtens de wet en statuten bij zijn organisatie zijn betrokken, zich als zodanig jegens elkaar moeten gedragen naar hetgeen door redelijkheid en billijkheid wordt gevorderd. Het tweede lid van dit artikel bepaalt: “Een tussen hen krachtens wet, gewoonte, statuten, reglementen of besluit geldende regel is niet van toepassing voor zover dit in de gegeven omstandigheden naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid onaanvaardbaar zou zijn.”
Anders gezegd: de leden van een vereniging van eigenaars moeten zich jegens elkaar gedragen in overeenstemming met de eisen van redelijkheid en billijkheid. Dit laatste is dus de maatstaf aan de hand waarvan het bestreden besluit en de verzoeken moeten worden beoordeeld.”
Rechter vernietigt besluit Vereniging van Eigenaars
Vervolgens constateert de kantonrechter dat diezelfde VVE bij een aantal bewoners al aanpassingen aan de gevel, in het bijzonder hun balkon, heeft toegestaan. Nu daarmee al afwijkingen in het gevelbeeld zijn ontstaan, overweegt de kantonrechter vervolgens:
“De VVE heeft deze ontwikkeling getolereerd (of wellicht zelfs stilzwijgend goedgekeurd). Wat hiervan verder ook zij, deze gedragslijn verdraagt zich niet met het weigeren van de toestemming aan verzoekers om het onderwerpelijke zonnescreen aan te brengen. Dit screen voldoet weliswaar niet aan het beleid van de VVE ten aanzien van op de balkons aan te brengen zonwering, maar het tast, nu het slechts in zeer beperkte mate gebruikt zal worden en de toegepaste verticale geleiders zeker niet robuuster ogen dan de horizontale en verticale delen van het balkonhekwerk, het open karakter van het balkon en het architectonisch uiterlijk van het gebouw niet (wezenlijk) ernstiger aan dan de door de VVE getolereerde wijzigingen.”
Om die reden wijst de kantonrechter het verzoek van de appartementseigenaar toe. Het besluit van de VVE wordt vernietigd en de appartementseigenaar wordt gemachtigd tot herplaatsing van zijn zonnescherm.