15 juli 2023

Arbitrage of bodemprocedure gewone rechter

Categorie: Aanneming van werk, Arbitrage

Een arbitrageclausule in algemene voorwaarden van de aannemer is niet altijd rechtsgeldig. De clausule kan onredelijk bezwarend zijn en is om die reden dan vernietigbaar. Een advocaat kan de clausule dan buitengerechtelijk vernietigen. Vraag advocaat Mark van Weeren dit voor u te controleren. Het kan immers opportuun zijn, bijvoorbeeld uit kosten oogpunt, om bij de gewone rechter te procederen over een geschil met de aannemer.

Kosten procederen rechtszaak of arbitrage

De kosten van arbitrage ten opzichte van overheidsrechtspraak zijn van hoger. Arbiters worden (veelal) per uur betaald. Anders dan bij arbitrage, wordt bij een procedure voor de overheidsrechter eenmalig griffiegeld geheven. Deze griffiekosten zijn in de regel lager is dan de kosten voor arbiters en het betreffende arbitrage-instituut. De Staat betaalt daarentegen de inkomens van de overheidsrechters. Met name in geval van een arbitraal college, dat uit drie of meer arbiters bestaat, kunnen de kosten van die arbiters (naast advocaatkosten) in aanzienlijke mate oplopen. Zeker bij een meer ingewikkelde kwestie, staan die kosten in zijn algemeenheid niet in verhouding tot die van een procedure bij de overheidsrechter. Dit is een financiële afweging die u moet maken.

Procedure benoeming arbiter

Bij arbitrage kan het mogelijkheid zijn zogenoemde partijarbiters te benoemen. Dit houdt in dat één of meer arbiters door slechts een procespartij worden aangesteld. Een gevaar dat hierbij op de loer ligt is dat de neutraliteit (in tegenstelling tot de overheidsrechter) niet altijd in afdoende mate gewaarborgd is. Indien aan het selectieproces van arbiters geen strenge eisen worden gesteld, valt het risico van partijdigheid van een of meer arbiters niet geheel uit te sluiten. Indien de zaak juridisch complex is, moet u er eveneens rekening mee houden dat arbiters in beginsel minder theoretisch juridisch geschoold zijn in vergelijking tot overheidsrechters.

Kosten arbitrage volledig voor de eiser en gedaagde op basis van ongelijk

Anders dan bij de overheidsrechter (zaken met betrekking tot het intellectuele eigendom uitgezonderd) dragen de procespartijen zelf de kosten van arbitrage en het inschakelen van arbiters. Wanneer u de arbitrageprocedure wint, kunnen de arbiters in hun vonnis de kosten die u heeft gemaakt, geheel of gedeeltelijk neerleggen bij de andere partij. Voorts is er in beginsel bij arbitrage geen hoger beroep mogelijk. Dit is slechts anders indien u dit uitdrukkelijk met elkaar afspreekt. Ten slotte kan er een nadeel schuilen in het feit dat voor een arbitrageprocedure anders dan bij de overheidsrechter) instemming van uw tegenpartij vereist is.

Voordeel arbitrage boven bodemprocedure overheidsrechter

Vanzelfsprekend kent arbitrage ook voordelen in vergelijk tot de reguliere gang naar de overheidsrechter. Bij arbitrage of bindend advies is men niet afhankelijk van overbezette rechters en formele(re) procedures. Doorgaans duren procedures steeds langer bij de reguliere rechter, aangezien de rechterlijke macht in (bodem)procedures (reguliere procedures) ook zaken nader mag aanhouden. Indien er een zaak voor vonnis staat, kan de rechter om moverende redenen (die niet kenbaar worden gemaakt) beslissen het te wijzen vonnis met (bijvoorbeeld) zes weken uit te stellen. Kortom, een bodemprocedure kan al gauw 1 á 2 jaar in beslag nemen, waarna het nog maar de vraag is of uw wederpartij aan het vonnis kan voldoen. Onderzoek wijst uit dat arbitrage, ook voor complexe dossiers, doorgaans ongeveer 6 maanden duurt. Een bijkomend voordeel van een snelle procedure is dat geschillen minder snel hoog oplopen, nu de zaak sneller wordt afgerond. Oplopende irritaties en patstellingen worden derhalve sneller doorbroken, hetgeen minder geschillen zal opleveren tussen partijen. Ook worden vertragingstactieken minder interessant bij arbitrage, hetgeen bij de overheidsrechter met de nodige regelmaat voorkomt.

Specifieke deskundigheid van een arbiter in arbitrage

Daarnaast kan arbitrage onder omstandigheden efficiënter zijn, niet alleen omdat tijd en energie wordt bespaard, maar ook omdat de verliezende partij uiteindelijk alle kosten draagt, zulks met inbegrip van de advocaatkosten. Anders dan bij de overheidsrechter biedt arbitrage de optie om onverwijld een beroep te doen op de kennis en kunde van experts. Dit kan (mogelijkerwijs) kostenverlagend werken. Evenmin behoeven deze experts geaccrediteerd te zijn door de rechtbank wat een grotere beschikbaarheid van deskundigen met zich meebrengt. Daarnaast kunt u met uw wederpartij eigenhandig de regels, die van toepassing zijn op uw conflict, uitschrijven. Arbitrage leent zich in dat verband ook vaak beter voor internationale geschillen, nu arbitrage niet gebonden is aan één taal. Arbitrage kan en mag immers gevoerd worden in verschillende talen, terwijl een procedure voor de overheidsrechter verplicht moet gevoerd worden in de taal van die staat.

Arbitrage is niet openbaar

Een niet onbelangrijke eigenschap van arbitrage is de discretie. Dagvaardingen, conclusies en vonnissen worden in beginsel volledig geregistreerd en zijn publiekelijk. Indien uw zaak mediagevoelig is, kunt u daarbij – naast de materiële kant van het geschil – verdere (imago)schade leiden. Bij arbitrage is dat niet zo. Arbitrage heeft voorts niet tot gevolg dat u niet meer gerechtigd bent tot het nemen van conservatoire rechtsmiddelen. Kort en goed; u kunt bijvoorbeeld ook gewoon beslag blijven leggen en een verzoek daartoe voorleggen aan de voorzieningenrechter van de bevoegde rechtbank.

Tenuitvoerlegging en executie arbitraal vonnis

Ten slotte bestaat er voor de erkenning en tenuitvoerlegging van arbitrale vonnissen een verdrag (Verdrag van New York) Hierbij zijn ruim 140 lidstaten aangesloten, terwijl de vergelijkbare regelingen voor de erkenning en tenuitvoerlegging van rechterlijke uitspraken een veel minder groot toepassingsbereik hebben.

Advies arbitrage of bindend advies

Kortom, arbitrage (en bindend advies) kan een interessant alternatief zijn voor een procedure bij de overheidsrechter. U dient voornoemde voor- en nadelen daarbij te allen tijde in acht te nemen. Wanneer u van arbitrage gebruik wenst te maken, dient u dat met uw contract, c.q. wederpartij overeen te komen. Hetzelfde geldt voor de optie tot het voeren van een hoger beroep.