15 mei 2023

Banken gaan maar door met opzegging van bankrelaties

Categorie: Financieel recht

De toegenomen regelgeving wordt flink wat banken teveel. Aan de lopende bank worden relaties met klanten opgezegd. Om uiteenlopende redenen. De meeste redenen voor opzegging van de bankrekening zijn te herleiden tot de Wwft. De bank moet heel streng kijken wie u bent, hoe u aan uw geld komt, er wordt eindeloos vragen gesteld en dan moet de bank een mening daarover vormen; en daar gaat het nogal eens mis. Gedupeerde rekeninghouders moeten hals over kop naar de rechter om een bankrekening te kunne houden. Ik bespreek een voorbeeld van zo’n opzegging van de bankrelatie.

Opzegging bankrelatie vanwege bepaalde activiteiten

Een voorbeeld van zo’n onfortuinlijke opzegging van de bankrelatie was de ondernemer met 2 winkels waar zij modeartikelen verkoopt en in één winkel een shop-in-shop heeft waarin onder andere e-sigaretten en truffels worden verkocht. De bankrekening van geopende bij KNAB. Op enig moment wort een vragenlijst toegestuurd en de ondernemer heeft deze vragenlijst op 13 september 2020 ingevuld en bij de vraag in welke handel en/of industrie haar bedrijf actief is, de volgende antwoordopties aangevinkt: “ CBD-producten”, “smartshop of coffeeshop”“tabakswaren” en “kleding, mode en textiel”. En dan volgt de opzegging van de bankrelatie want de bank accepteert niet activiteiten  activiteiten rondom tabakswaren en smartshopproducten. De ondernemer is verbaasd dat de bank deze legale activiteiten als reden ziet op de bankrekening te beëindigen en stapt naar de rechter.

Taak van de rechter bij toetsing van opzegging bankrekening

De rechtbank moet de belangen van zowel de bank, Knab,  als de rekeninghouder onderzoeken en deze tegen elkaar afwegen. Bij die belangenafweging komt gewicht toe aan de verschillende onderzoeks- en controleverplichtingen van Knab op grond van bijvoorbeeld de Wet ter voorkoming van witwassen en financieren van terrorisme (Wwft). Zo is Knab verplicht om relaties met klanten tegen te gaan die het vertrouwen in de financiële onderneming of financiële markten kunnen schade, en onder bepaalde omstandigheden cliëntenonderzoek en onderzoek naar verrichte transacties uit te voeren. De ondernemer moet op haar beurt voldoen aan haar zorgplicht tegenover Knab. Die zorgplicht houdt in dat zij (na eventuele vragen van Knab) openheid van zaken moet geven, zodat Knab kan voldoen aan haar wettelijke verplichtingen.

Acceptatievoorwaarden bij het aangaan van de bankrelatie

De ondernemer heeft echter voldoende onderbouwd gesteld dat zij niet hoefde te begrijpen dat ze op grond van die acceptatievoorwaarden niet als klant zou worden geaccepteerd. In de toen geldende voorwaarden staat dat Knab geen klanten accepteert die een onderneming hebben die actief is of een belang heeft in “een van onderstaande sectoren” waarbij onder andere vermeld staat “tabaksindustrie en/of soft- en/of harddrugs”. Zij verkoopt wel producten die met tabakswaren geassocieerd worden, namelijk vloeitjes, aanstekers, vaporizers en e-sigaretten, maar deze producten bevatten geen van alle tabak. Knab kan de klantrelatie dus niet opzeggen omdat de ondernemer bij het moment van aanvraag niet onder de acceptatievoorwaarden viel.

Wijziging beleid van de bank voor bepaalde activiteiten

Knab is een algemeen beleid gaan voeren dat zij klanten die activiteiten verrichten rondom tabaksgerelateerde producten en smartshopproducten niet accepteert. De bank  heeft in nog algemenere bewoordingen gesteld dat smartshops deel uitmaken van een branche waarin witwassen veel voorkomt en een link met de criminele wereld bestaat. Knab heeft echter niet gesteld, laat staan onderbouwd, dat zich verhoogde risico’s voordoen bij de ondernemer. Evenmin heeft zij gekwantificeerd in hoeverre sprake is van een verhoogde controlelast. Knab heeft daarmee haar opzegging gebaseerd op niets anders dan (categoriale) bezwaren over tabakszaken en smartshops. De rechtbank vindt dat niet sterk. Het belang aan de zijde van de ondernemer bij een bankrekening is groot en om dat terzijde te schuiven moet Knab met meer komen dan algemeenheden, aldus de rechter. Er is sprake van categoriale opzegging en die is in strijd met de zorgplicht van Knab.

Ontbreken van vertrouwen met de rekeninghouder

De bank stelt ook nog dat  dat de rekeninghouder niet te goeder trouw klant is geworden, en in strijd met haar zorgplicht jegens Knab heeft gehandeld en dat daardoor sprake zou zijn van een vertrouwensbreuk, die de opzegging van de klantrelatie rechtvaardigt. Ook dat vindt de rechter geen sterk argument. Er zijn te weinig aanknopingspunten om te kunnen vaststellen dat bij de aanvraag van de bankrelatie bij Knab bewust informatie is achtergehouden of verdraaid. De rechtbank kan niet vaststellen dat de ondernemer willens en wetens een verkeerde indruk heeft willen maken bij haar aanvraag bij Knab. Op het moment dat Knab de ondernemer vroeg meer informatie over haar bedrijfsactiviteiten te geven heeft zij de vragen naar het oordeel van de rechtbank open en eerlijk beantwoord. In de opstelling van de rekeninghouder na het aangaan van de relatie is daarmee ook geen rechtvaardiging te vinden voor de opzegging.

Rechter bepaalt dat de bank de bankrelatie moet voortzetten

De bank Knab heeft geen individuele belangenafweging gemaakt en de door Knab aangevoerde belangen staan niet in verhouding tot het belang van de rekeninghouder bij het aanhouden van haar bankrekening(en) en voortzetting van haar onderneming. Knab heeft daarom onzorgvuldig gehandeld door de bankrelatie met de ondernemer op te zeggen, en die opzegging is naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid onaanvaardbaar. Knab moet de bankrelatie met [eiseres] voortzetten. Meer over opzegging van de bankrelatie lees je hier.

In geval van problemen met uw bank over de bankrekening kan het team van Blenheim u hierbij adviseren.