Een adviseur (of accountant of notaris) dient als beroepsbeoefenaar de zorgvuldigheid te betrachten die van een redelijk bekwaam en redelijk handelend vakgenoot mag worden verwacht. Vaak is de situatie bij beroepsaansprakelijkheid als volgt: een accountant is voor zijn kantoor in de uitoefening van hun beroep betrokken waren bij de advisering van een cliënt A. Volgens A. is de accountant bij die advisering op een aantal punten tekort geschoten; de klant lijdt schade door de beroepsfout. De klant stapt met zijn advocaat naar de rechter met een vordering wegens beroepsaansprakelijkheid en vordert naast een verklaring voor recht schadevergoeding van de accountant persoonlijk. Doorgaans zal de accountant in de algemene voorwaarden uitgesloten hebben (exoneratie) of beperkt hebben tot het bedrag dat de beroepsverzekeraar uitkeert in geval de rechter beroepsaansprakelijkheid vaststelt.
Beroepsaansprakelijk voor beroepsfout
wie geldt als beroepsaansprakelijk als niet een opdracht aan de adviseur maar aan de B.V. of maatschap van de adviseur opdracht is gegeven? Als de klant de adviseur aanspreekt die de opdracht feitelijk heeft uitgevoerd, maar die niet zijn contractuele wederpartij is, kan aansprakelijkheid slechts worden aangenomen met inachtneming van de eisen voor onrechtmatige daad (art. 6:162 BW). Die situatie doet zich bijvoorbeeld voor als de klant een opdracht heeft gegeven aan een B.V. of accountantsmaatschap, maar de opdracht feitelijk wordt uitgevoerd door een werknemer van die maatschap of door een accountant die feitelijk aan de maatschap deelneemt door tussenkomst van een (praktijk)vennootschap.
Geen verwijt nodig bij aansprakelijkheid beroepsfout
Voor de vordering wegens een beroepsfout van de werknemer van de B.V. of maatschap is niet vereist dat aan hem persoonlijk een ernstig verwijt kan worden gemaakt ter zake van zijn advieswerkzaamheden. Hetzelfde geldt voor zover de vordering gericht is tegen bijvoorbeeld de accountant die bestuurder is van de vennootschap die lid is van de maatschap of bestuurder van de B.V. Als bijvoorbeeld een accountant door zijn klant wegens een beroepsfout uit onrechtmatige daad wordt aangesproken, betreft dit zijn aansprakelijkheid als beroepsbeoefenaar en niet zijn aansprakelijkheid als bestuurder van een vennootschap.
Overeenkomst van opdracht en aansprakelijkheid
Is de opdracht verleend met het oog op een persoon, bijvoorbeeld accountant X met specifiek kennis van zaken dan is deze X volgens art. 7:404 BW in beginsel gehouden de werkzaamheden zelf te verrichten. De persoon die daartoe gehouden is kan men aanduiden als de ‘contractueel betrokken derde’. De uit deze figuur voortvloeiende aansprakelijkheid is echter een specifieke aansprakelijkheid bij een verstrekt opdracht (overeenkomst van opdracht) naast de aansprakelijkheid uit art. 6:162 BW.