15 mei 2015

Bestuurdersaansprakelijkheid zonder bestuurder te zijn: werknemer feitelijk beleidsbepaler

Categorie: Bestuurdersaansprakelijkheid

In een recente uitspraak ging het om bestuurdersaansprakelijkheid en faillissement waarbij de feitelijk beleidsbepaler aansprakelijk werd gesteld. Het ging dus om de aansprakelijkheid van de feitelijk beleidsbepaler, waarbij volledig terzijde stelling van een echte bestuurder niet een vereiste is om aan te nemen dat de feitelijk beleidsbepaler aansprakelijk is.

Simpel gezegd: een werknemer met veel invloed op de koers van het bedrijf kan als bestuurder aansprakelijk worden gehouden!

De aansprakelijkheid van feitelijk beleidsbepaler als ware hij bestuurder is bepaald in artikel 2:248 lid 7 BW en houdt in dat met een bestuurder gelijk wordt gesteld diegene die het beleid van de vennootschap heeft bepaald of mede bepaald als ware hij de bestuurder en dus ook op grond van bestuurdersaansprakelijkheid aansprakelijk gesteld kan worden. Als advocaat bestuurdersaansprakelijkheid heb ik veelvuldig te maken met procedures waarin hooggeplaatste werknemers op deze grond aansprakelijk worden gesteld. Dan gaat het om situaties waarin bestuurder die staat in geschreven in het handelsregister feitelijk geen rol meer speelt, maar dat het bedrijf door een ander wordt geleid, bijvoorbeeld een hooggeplaatste werknemer.

Werknemer aansprakelijk als bestuurder

In deze zaak ging het om een werknemer waarvan de curator van de vennootschap heeft gesteld dat hij eigenlijk bestuurder was en dat hij op die grond ook als bestuurder aansprakelijk was. Formeel was hij van de vennootschap (TH5 c.s.) dus geen bestuurder.

De curator voerde bijvoorbeeld aan dat de werknemer (en niet de bestuurder) degene was die bij de behandeling van het faillissementsverzoek en ook bij de eerste bespreking met de curator het woord heeft gevoerd (hoewel de andere bestuurders ook aanwezig waren). Daarnaast had de werknemer eigen taken op het gebied van verkoop en juridische en fiscale kwesties waar hij ook geen verantwoording voor aflegde aan de andere bestuurders. Volgens de curator had de werknemer formeel de leiding en was het weliswaar zo dat er gestemd werd over besluiten, maar de werknemer kon besluiten dat de bestuurder geen salaris kreeg (omdat hij bijvoorbeeld tegen stemde).

Voorts blijkt dat de werknemer eigen beslissingen nam en dat hij degene is die contacten voerde met werknemers, schuldeisers, belastingdienst, opdrachtgevers et cetera. Relevant in deze uitspraak is dat de rechtbank overweegt dat het niet noodzakelijk is dat de feitelijk beleidsbepaler de overige bestuurders volledig terzijde stelt, zoals dat in andere uitspraken wel als belangrijk criterium naar voren komt.

Het moet gaan om de vraag of er sprake is van het bepalen van het beleid. Het komt erop neer dat de werknemer zich zodanig intensief met het beleid en gang van zaken van de vennootschap had bemoeid, dat hij in plaats van werknemer feitelijk bestuurder was. De feitelijk beleidsbepaler wordt aansprakelijk gesteld voor het tekort in het faillissement van de vennootschappen.

Bespreek bestuurdersaansprakelijkheid met een advocaat

Als advocaat bestuurdersaansprakelijkheid en ondernemingsrecht heb ik veel geschillen waarin de curator stelt dat bestuurders aansprakelijk zijn. Minder vaak komt het voor dat een werknemer aansprakelijk wordt gesteld door de curator. Deze uitspraak maakt duidelijk dat het risico realistisch is, vooral wanneer een hooggeplaatste werknemer veel verantwoordelijkheden neemt. Een dergelijke situatie kan van meet af aan bestaan, maar ook gaandeweg groeien. Er zijn dus risico’s voor een dergelijke werknemer om vervolgens als bestuurder te worden aangemerkt en ook aansprakelijk te worden gesteld.