12 april 2017

Voorlopige voorziening in het bestuursrecht

Categorie: Voorlopige voorziening

De advocaat bestuursrecht houdt zich dagelijks bezig met (de gevolgen van) besluiten van de overheid en bezwaar en beroep daartegen. Ook kan door de advocaat bestuursrecht in kort geding bij de bestuursrechter een voorlopige voorziening gevorderd worden in een spoedeisende situatie. Een bestuursorgaan, een gemeente provincie of ander overheidsorgaan, kan besluiten nemen die belangen van omwonenden, bedrijven of ander belanghebbenden kunnen raken. Tegen een besluit van de overheid staat bezwaar (of beroep bij de bestuursrechter) open. Een besluit heeft direct werking. Als dat direct effect heeft voor een belanghebbende (bijvoorbeeld na een besluit tot verlening omgevingsvergunning starten er heiwerkzaamheden) dan kan de belanghebbende een voorlopige voorziening vorderen bij de bestuursrechter om schorsing van het besluit te vragen. Soms is een voorlopige voorziening het enige rechtsmiddel dat een ondernemer heeft om een rechter de sanctie van de overheid te laten beoordelen; bijvoorbeeld bij een besluit tot (tijdelijke) sluiting van een bedrijf of (af)sluiting bedrijfsruimte, horecaruimte of coffeeshop door besluit burgemeester.

Bezwaar maken en schorsing besluit door bestuursrechter

Door middel van een voorlopige voorziening kan schorsing van een besluit van een bestuursorgaan bewerkstelligd worden. Een besluit van een gemeente of ander bestuursorgaan heeft geen schorsende werking. Indien derhalve besluit tegen het bezwaar wordt aangetekend bij het bestuursorgaan zelf, kan een vergunning wel gebruikt worden en kan bijvoorbeeld de bouw gestart worden. Of in geval van overtreding van vergunningvoorschriften of milieuvoorschriften na 5 dagen sluiting van een bedrijf volgt. Door middel van een voorlopige voorziening bij de bestuursrechter kan het besluit bij uitspraak van de Voorzieningenrechter geschorst worden. De voorlopige voorziening kan alleen gevraagd worden tegelijk met het starten van de bezwaarschriftprocedure of beroepsprocedure bij de rechtbank. Er moet derhalve een hoofdzaak aanhangig gemaakt zijn. Een advocaat bestuursrecht kan de procedures opstarten. De advocaat zal daartoe een bezwaarschrift of beroepschrift tegen het besluit indienen en een verzoek om voorlopige voorziening bij de bestuursrechter.

Voorlopige voorziening tegen besluit overheid

Naast schorsing van het besluit door de bestuursrechter, kan ook een andere maatregel gevorderd worden en deze kan bij wijze van voorlopige voorziening toegekend worden. Een voorlopige voorziening van de bestuursrechter kan bijvoorbeeld zijn: het verlenen van een voorlopige vergunning of, indien goedkeuring aan een bestemmingsplan is onthouden, bij wijze van een voorlopige voorziening het bestemmingsplan goedgekeurd wordt geacht; het bestuur te gelasten overleg te plegen met belanghebbende; de bestuursrechter kan ook een termijn opleggen en aan het bestuursorgaan.

Spoedeisend belang bij voorlopige voorziening

Degene die een voorlopige voorziening vraagt bij de bestuursrechter tegen een overheidsbesluit dient een spoedeisend belang te hebben. De wet bepaald (art. 8:81 AWB) dat een voorlopige voorziening door de bestuursrechter getroffen kan worden als onverwijlde spoed gelet op de betrokken belangen dat vereist. De advocaat bestuursrecht kan op korte termijn een datum van behandeling vragen voor behandeling van de voorlopige voorziening. Belanghebbende is degene wiens belang rechtstreeks bij het besluit is betrokken. Spoedeisend kan bijvoorbeeld een financieel belang zijn, maar dit financieel belang dient wel een actuele financiële noodsituatie te betreffen of de continuïteit van een onderneming moet in gevaar zijn. Alleen het stellen van een financieel belang is bij een voorlopige voorziening onvoldoende. Spoedeisend belang is ook indien er heiwerkzaamheden of bouwwerkzaamheden aanvragen en een omwonende daartegen bezwaar maakt. Of een burgemeester een besluit tot sluiting van een café of coffeeshop neemt.

Uitspraak kort geding bestuursrechter

De uitspraak van de bestuursrechter over het aangevochten besluit is voorlopig. Dat betekent dat in de bezwaarprocedure of de beroepsprocedure waarin nog beslist moet worden, de voorlopige voorziening geen rol speelt. Het feit dat wel een voorlopige voorziening is opgelegd, betekent dan ook niet dat het bezwaar of beroep zonder meer gegrond is. De bestuursrechter kan in de voorlopige voorziening procedure tevens een besluit nemen op het ingestelde beroep. Dat wordt ‘kortsluiting’ genoemd; gelijktijdig uitspraak doen over beroep en verzoek voorlopige voorziening. Dat zou met name kunnen in een situatie waar het geen ingewikkelde zaak betreft en de rechter tegelijk met de voorlopige voorziening het beroep kan afdoen. Spoedeisend is meestal een situatie dat eventuele gevolgen van een besluit of uitvoering van een vergunning onomkeerbaarheid met zich meebrengen. En de gevolgen van uitvoering van een besluit net meer ongedaan gemaakt kunnen worden.

Toetsing besluit door bestuursrechter bij behandeling voorlopige voorziening

De voorzieningenrechter kan tevens de rechtmatigheid van het besluit toetsen. Reden voor een voorlopige voorziening kan zijn dat de rechter twijfelt aan de rechtmatigheid van het besluit of het besluit naar zijn voorlopig oordeel onrechtmatig is. Dat oordeel kan gegeven worden naast mogelijke onomkeerbare gevolgen die uitvoering van een besluit met zich mee kunnen brengen. Ook kan een besluit in strijd zijn met het geldende beleid. Ook zal de voorzieningenrechter de betrokken belangen afwegen. Ernstige inbreuk op betrokken belangen kan tevens een reden zijn voor een voorlopige voorziening, indien daartoe geen voldoende motivering in het besluit aanwezig is. De bestuursrechter toetst (de voorbereiding van) het besluit ook aan beginselen van behoorlijk bestuur.