Een bestuursorgaan (gemeente of toezichthouder) mag een Bibob advies niet klakkeloos overnemen. Regelmatig grijpt de rechter in indien wegens weigering van een vergunning gebaseerd op een Bibob advies van Landelijk Bureau Bibob (LBB).
Gemeenten mogen zelf uitgebreid Bibob onderzoek doen. Dat begint met een Bibob formulier dat ingevuld moet worden. Naar aanleiding van het invullen van dat formulier kunnen er nadere vragen gesteld worden. Als het – kort gezegd – boven hun pet gaat kan aan Landelijk Bureau Bibob gevraagd worden uitgebreid onderzoek te doen (LBB). Artikel 3:9 Awb bepaalt dat het bestuursorgaan, indien een besluit berust op een onderzoek naar feiten en gedragingen dat door een adviseur is verricht (bureau Bibob), zich ervan te vergewissen dat dit onderzoek op zorgvuldige wijze heeft plaatsgevonden. Weliswaar mag een bestuursorgaan, gelet op de expertise van het LBB, in beginsel van het advies van dit Bureau uitgaan, maar dit neemt niet weg dat een bestuursorgaan zich ervan moet vergewissen dat het advies en het daartoe ingestelde onderzoek naar de feiten op zorgvuldige wijze tot stand gekomen is en dat de feiten de conclusie kunnen dragen.
Bureau Bibob zit met advies vaak op stoel van de rechter
Het LBB gaat soms op de stoel van de (straf)rechter en de Belastingdienst zitten en schendt daarmee de onschuldpresumptie. De aanvrager van een vergunning wordt eigenlijk al veroordeeld terwijl een rechter geen veroordeling heeft uitgesproken. Een weigering van een vergunning kan daarom zeer onredelijk zijn. Kennelijk doet LBB dat ten einde de conclusies van het rapport te rechtvaardigen. De Burgemeester heeft een zware motiveringsplicht in deze en dient als bestuursorgaan zich te vergewissen van de juistheid van de rapportage. Maar daar gaat het soms fout want dat gebeurt vaak niet. Een Bibob-advocaat is gespecialiseerd is het analyseren van het advies en het toetsen van de toelaatbaarheid van de conclusies van Bureau Bibob.
Bibob advies met selectieve of willekeurige feiten
Met het Bibob advies kan de gemeente een besluit nemen tot intrekking of weigering vergunning. De gemeente of Burgemeester trekken soms te snel conclusies door (willekeurige) selectieve feiten te gebruiken om naar een bepaald doel toe te redeneren, namelijk het weigeren van de aangevraagde vergunning op grond van de Wet Bibob. Feitelijk wordt de Wet Bibob aldus oneigenlijk gebruikt. In het Bibob advies wordt soms gespeculeerd over ‘vermoedelijke’ strafbare feiten gepleegd. Dat soort speculaties zijn onzorgvuldig. Ook wordt in een Bibob advies wel met stelligheid vermeld dat een strafbaar feit is begaan terwijl er helemaal geen veroordeling van een strafbaar is. Het feit dat er een strafrechtelijk onderzoek loopt betekent nog niet dat een strafbaar feit is begaan.
Weigering vergunning na Bibob advies niet proportioneel
Het weigeren van de aangevraagde vergunningen is een ingrijpende maatregel die buitenproportioneel kan zijn. De Bibob wet beoogt criminaliteit te voorkomen maar de Wet Bibob mag niet oneigenlijk gebruikt worden door de gemeente om een vergunning te weigeren omdat dit de gemeente goed uitkomt. Het Bibob-rapport is niet gebaseerd op feiten en omstandigheden maar op vermoedens en interpretaties, die op geen enkele wijze een ernstig gevaar opleveren en de weigering van de vergunningen daardoor onevenredig is.
Een gespecialiseerde Bibob advocaat kan het verschil maken
De Bibob procedure en de manier waarop de overheid daarmee omgaat is voor ondernemers moeilijke kost; vraag tijdig advies van een bibob-advocaat over de Bibob procedure over uw rechten. Sommige toezichthouders, zoals de AFM hebben een eigen integriteitstoets voor bestuurders en commissarissen. Op basis van de Wft en de Beleidsregel Geschiktheid 2012 of de Wta en de Beleidsregel Geschiktheid Wta stelt de AFM vast of een persoon geschikt is voor de (beoogde) functie bij een financiële dienstverlener.
Voornemen besluit tot weigering vergunning na Bibob-toetsing
Als een voornemen tot weigering van een vergunning tot een besluit leidt, dan kan sprake zou zijn van schending van de wet alsmede van schending van diverse beginselen van behoorlijk bestuur. De aanvrager van een vergunning kan een zienswijze indien tegen een voornemen tot weigering vergunning; lees daarover zienswijze voornemen besluit handhaving. Wanneer het voornemen resulteert in een op een rechtgevolg gericht besluit tot weigering van een vergunning, waarbij het door de Burgemeester geuite voornemen wordt gehandhaafd, dan is dat besluit in strijd met artikel 3:9 Awb en derhalve onrechtmatig. De aanvrager van een vergunning dient aan te dringen op een gemotiveerde belangenafweging in het te nemen besluit over de vergunning. Een besluit tot weigering van een vergunning dat er geen sprake is van ernstig gevaar en de aangevraagde vergunningen verleend zullen worden – desnoods onder voorwaarden –, mag niet onevenredig zij (zie artikel 3, vijfde lid, Wet Bibob) in relatie tot het beoogde doel van de Wet Bibob.
Blenheim adviseert en begeleidt ondernemers bij de Bibob procedure. Vraag vrijblijvend advies.