Contracteren met een buitenlandse partij: algemene voorwaarden en het Weens Koopverdrag
Categorie: Algemene voorwaarden, Contractenrecht
Waar niet iedereen zich altijd even bewust van is, is dat het Weens Koopverdrag eveneens toepasselijk is bij de totstandkoming van algemene voorwaarden. Als kan worden vastgesteld dat (ex art. 1 lid 1 sub a Weens Koopverdrag) het Weens Koopverdrag toepasselijk is, dient de totstandkoming van de overeenkomst én de toepasselijkheid van de algemene voorwaarden in beginsel uitsluitend op grond van het Weens Koopverdrag te worden beoordeeld. Volledigheidshalve dient te worden opgemerkt dat het Weens Koopverdrag ook door beide contractspartijen kan worden uitgesloten, al dan niet in de toepasselijke algemene voorwaarden. Is hiervan sprake, dan zal – in lijn met de rechtbank Leeuwarden (3 september 2008, LJN BF 0362) en rechtbank Utrecht (Rechtbank Utrecht, 15 april 2009, LJN BI1182) – mogen worden geconcludeerd dat partijen hebben beoogd om het Weens Koopverdrag óók op de totstandkoming volledig uit te sluiten.
Weens Koopverdrag en algemene voorwaarden
Als slechts de leverancier het Weens Koopverdrag in algemene voorwaarden uitsluit, zal de toepasselijkheid van de algemene voorwaarden nader dienen te worden getoetst aan het Weens Koopverdrag. De vraag of de algemene voorwaarden van de leverancier jegens de kopende partij van toepassing zijn moet worden beoordeeld aan de hand van de regeling van het Weens Koopverdrag, zo volgt uit het arrest van de Hoge Raad van 28 januari 2005, NJ 2006, 517. Hierbij dienen de maatstaven te worden aangelegd die in het algemeen gelden bij de totstandkoming van overeenkomsten. De toepasselijkheid van de algemene voorwaarden kan slechts worden aangenomen voor zover de toepasselijkheid door verkoper bij haar aanbod is bedongen en door koper uitdrukkelijk is aanvaard (art. 14 Weens Koopverdrag). Een stilzwijgen of niet reageren geldt daarbij op zichzelf niet als aanvaarding (art. 18 Weens Koopverdrag).
Voor het opnemen van algemene voorwaarden in een aanbod is vereist dat voor de wederpartij kenbaar is dat de gebruiker deze in de overeenkomst wil opnemen. Hierbij is bepalend de zin die een redelijk persoon van gelijke hoedanigheid als de wederpartij van de gebruiker in dezelfde omstandigheden aan het aanbod zou hebben toegekend (art. 8 lid 2 Weens Koopverdrag). Bij het bepalen van die zin dient rekening te worden gehouden met alle omstandigheden van het geval, waaronder begrepen de onderhandelingen, de handelwijzen die tussen partijen gebruikelijk zijn, gewoonten en latere gedragingen van partijen (art. 8 lid 3 Weens Koopverdrag). Als gezegd, de toepasselijkheid van algemene voorwaarden wordt beantwoord aan de hand van algemene bepalingen inzake totstandkoming en uitleg van Overeenkomsten (artt. 8, 14 e.v. Weens Koopverdrag).
Op 7 mei 2013 is er door het Gerechtshof Arnhem-Leeuwarden op dit terrein weer een interessant arrest gewezen (vindplaats: CA 3329) Tot de door het Weens Koopverdrag geregelde onderwerpen behoort de vraag of een partij haar toestemming heeft verleend tot de totstandkoming van een koopovereenkomst en daarvan deel uitmakende algemene voorwaarden. De vraag of toestemming is verleend tot de toepasselijkheid van de door gebruiker gehanteerde algemene voorwaarden wordt derhalve ingevolge artikel 7 lid 2 van het Weens Koopverdrag beheerst door de daarop betrekking hebbende regeling van dit verdrag. In voornoemd arrest (waarin het ging om een Duitse contractspartij) werd enkel de navolgende verwijzing opgenomen:
“[..] Für diese Bestellung erwarten wir umgehend ihre Auftragsbestätigung mit Angabe des verbindlichen Liefertermins. Es gelten ausschliesslich unsere Einkaufsbedingungen. Hiervom abweichende Lieferbedingungen gelten nur, wenn sie von uns ausdrücklich schriftlich anerkannt sind. [..]”
Volgens deze passage zijn uitsluitend de inkoopvoorwaarden van toepassing, terwijl hiervan afwijkende leveringsvoorwaarden slechts gelding zouden hebben bij uitdrukkelijke schriftelijke aanvaarding. Vastgesteld kan worden dat hier sprake is van een voor een redelijk handelende partij begrijpelijke verwijzing. Overeenkomstig artikel 8 lid 2 van het Weens Koopverdrag had men als redelijk handelend persoon moeten begrijpen, dat de inkoopvoorwaarden van toepassing zijn verklaard op de koopovereenkomsten. Daarbij kan – in overeenstemming met artikel 8 lid 3 van het Weens Koopverdrag – indien dit komt vast te staan, mede rekening worden gehouden met het feit dat gebruiker heeft aangevoerd, en de wederpartij van de gebruiker niet heeft betwist, dat gebruiker deze passage standaard in haar bestelbrieven opnam.
Het gerechtshof overweegt als volgt:
“Algemene voorwaarden kunnen naar het oordeel van het hof op grond van het Weens Koopverdrag ook onderdeel van de overeenkomst uitmaken door middel van een zodanig duidelijke verwijzing dat een redelijk handelend persoon haar kan begrijpen en de wederpartij de toepasselijkheid ervan vervolgens heeft aanvaard door een verklaring of andere gedraging waaruit zijn instemming daarmee, volgens de zin die een redelijke persoon daaraan, rekening houdend met alle ter zake dienende omstandigheden van het geval, zou hebben toegekend, is af te leiden.”
Dit is mijns inziens een juiste conclusie. Het gerechtshof vervolgt met een verwijzing naar art. 8 lid 3 van het Weens Koopverdrag, waarin is bepaald dat men mede rekening moet houden met eventuele handelwijzen die tussen partijen gebruikelijk zijn. Het is tegen die achtergrond relevant of de gebruiker van de algemene voorwaarden de bedoelde passage inderdaad, zoals de gebruiker aanvoert en door de wederpartij betwist, standaard in de bestelbrieven opnam. Ten slotte kan worden opgemerkt dat vragen waarvoor het Weens Koopverdrag geen regeling biedt, dan wel waarvoor het in verband met niet uitdrukkelijk besliste vragen geen algemene beginselen ter oplossing daarvan bevat, worden opgelost in overeenstemming met het krachtens de regels van internationaal privaatrecht toepasselijke recht. U dient er echter te allen tijde rekening mee te houden dat het Weens Koopverdrag – al dan niet bewust – toepasselijk kan zijn op zowel de totstandkoming van de overeenkomst als op de materieelrechtelijke kwesties. **Meer informatie?** Mocht u verdere vragen hebben over grensoverschrijdende kwesties, algemene voorwaarden en de toepasselijkheid van Europese verdragen (waaronder het Weens Koopverdrag), dan kunt u altijd hierover contact met mij opnemen.