De tijdigheid en verjaring van een vordering, bekeken vanuit het geschil over de “gestolen” Formule 1-titel uit 2008

De uitslag van de race komend weekend op Zandvoort, en daarmee tevens het F1-kampioenschap 2023, ligt eigenlijk al vast en daarover zal weinig discussie zijn. Discussie bestaat anno 2023 wél over het kampioenschap 2008. Felipe Massa, die voor Ferrari uitkwam in 2008 toen dat team nog races wist te finishen en zelfs winnen, miste op één punt na het kampioenschap ten gunste van Lewis Hamilton.

Vervolgens hebben onthullingen met betrekking tot “crashgate”, waarbij een coureur van Renault opzettelijk de muur in reed om zijn teamgenoot te laten winnen in Singapore eerder dat seizoen, de herziening van de uitkomst van het seizoen aangewakkerd. De uitslag en vergeven punten van deze race waren van cruciaal belang voor de eindstand. Massa mist zowel de titel als een daaraan gekoppelde aanzienlijke som geld en eist nu een mogelijke schadevergoeding van ‘tientallen’ miljoenen. Maar is hij niet te laat met deze vordering? In onderstaande blog behandel ik hoe naar Nederlands recht wordt aangekeken tegen het begrip ‘verjaring’.

Verjaring van een vordering

In de wereld van juridische geschillen speelt het verstrijken van de tijd een cruciale rol bij het bepalen van de levensvatbaarheid van een vordering. Verjaring betekent dat een vordering na verloop van een bepaalde termijn niet meer in rechte kan worden afgedwongen. De gedachte die hierachter ligt is die van de rechtszekerheid.

In het geval van de juridische actie van Felipe Massa zou je daarom kunnen afvragen of – als de claim tot schadevergoeding überhaupt levensvatbaar zou zijn – deze misschien niet al verjaard is? In het hypothetische geval dat deze claim zich volledig binnen Nederland afspeelt en de FIA niet haar eigen zeer ingewikkelde interne regelgeving had, dien je het volgende af te vragen:

1. Wat voor type vordering gaat aan de claim ten grondslag? Dit is namelijk bepalend voor de vraag welk verjaringsregime moet worden toegepast.
2. Wanneer werd Massa bekend met de vordering? Dit is namelijk van belang om te bepalen op welk moment de verjaringstermijn aanvangt.

De verschillende verjaringstermijnen naar Nederlands recht

De algemene verjaringstermijn is 20 jaar. Er zijn echter doorgaans kortere verjaringstermijnen van toepassing, veelal vijf jaar. Deze termijn is van toepassing op diverse situaties, waaronder vorderingen die afkomstig zijn uit contractuele verplichtingen. Hierbij kan gedacht worden aan situaties waarin de terugbetaling van een lening of de betaling van een koopsom voor een geleverd product aan de orde is.

Evenzo vervalt de vordering tot betaling van schadevergoeding uit onrechtmatige daad ook na een termijn van vijf jaar. Simpel gezegd dien je dus binnen vijf jaar de vordering bij de rechter in te stellen wanneer je op basis van een vordering uit een overeenkomst of op basis van het feit dat jou schade is berokkend door een onrechtmatige gedraging door een ander, iets te vorderen hebt. Er blijft echter ook daarna een en morele verplichting bestaan (“natuurlijke verbintenis”) om de vordering na te leven, maar juridisch gezien kan de uitvoering van deze vordering dus niet langer via gerechtelijke weg worden afgedwongen. Zo’n natuurlijke verbintenis verjaart niet.

Aanvang van de verjaringstermijn

De aanvang van de verjaringstermijnen is dus gerelateerd aan het tijdstip waarop de benadeelde zowel op de hoogte is geraakt van de geleden schade als van de verantwoordelijke partij voor de geleden schade.

Het beginpunt van een verjaringstermijn is afhankelijk van het type vordering en de omstandigheden ervan. Bijvoorbeeld, voor een vordering tot nakoming van een betalingsverplichting wordt de termijn pas opeisbaar nadat de uiterste betaaltermijn is verstreken. Ten aanzien van de vordering tot schadevergoeding geldt het moment van bekendheid met de omvang van de schade en de identiteit van de aansprakelijke partij.

Het stuiten van een verjaringstermijn

 Om een verjaringstermijn te stuiten, kan men gebruikmaken van een schriftelijke aanmaning of een schriftelijke mededeling waarin de schuldeiser ondubbelzinnig zijn recht op nakoming voorbehoudt. Echter, om een verjaring rechtsgeldig te kunnen stuiten, moeten deze aanmaning of mededeling aan bepaalde voorwaarden voldoen. Het is vereist dat de stuiting altijd schriftelijk geschiedt en dat de schuldeiser duidelijk en ondubbelzinnig zijn recht op nakoming benadrukt. In sommige gevallen kan het indienen van een rechtsvordering ook dienen als onderbreking van de verjaringstermijn. Het kan echter zijn dat in deze situaties kort na de schriftelijke onderbreking een juridische procedure moet worden gestart.

Massa’s vordering tot schadevergoeding: Wat is de schadelijke handeling geweest en op welk moment werd Massa ermee bekend?

 Zeer recentelijk kwam in het openbaar dat de grote baas van de Formule 1 zelfs al in 2008, dus tijdens het seizoen, wist van de opzettelijke crash en toen doelbewust géén actie heeft ondernomen bestaande uit het schrappen van de punten van die betreffende race. Dit zou namelijk slecht afstralen op de sport.

Als je je naar Nederlands recht op het standpunt zou stellen dat déze gedraging van de FIA; het niets doen met de wetenschap van opzettelijk vals spel waardoor een race uitslag eigenlijk ongeldig verklaard zou moeten worden, de handeling is waardoor schade is ontstaan voor Massa, dan is het te verdedigen dat Massa in 2023 op tijd is omdat hij pas zeer recent in 2023 bekend is geraakt met het feit dat de FIA in 2008 al wist van de misstand en niks deed.

Over de details is niet genoeg bekend om met zekerheid hier een oordeel over te geven. Gezien het feit dat deze er ook nooit zal komen nu het om FIA-beleid en procedures gaat is het enkel een hypothetisch hersenspinsel en in ieder geval voer voor discussie.

Mocht u omtrent de verjaring van een vordering en/of stuiting van een vordering vragen hebben, neem dan vrijblijvend contact op.