Een exploitatieovereenkomst moet de gemeente sluiten uit hoofde van kostenverhaal. De verplichtingen van de gemeente uit hoofde van de exploitatieovereenkomst in deze zaak betreffen de verkoop van de benodigde grond en inspanningsverplichtingen om een bestemmingsplan in procedure te brengen dat realisatie van het project mogelijk maakt en aanvragen voor omgevingsvergunningen voortvarend in behandeling te nemen en af te handelen, alsmede externe subsidies en vergoedingen te verkrijgen. Dat geldt in het algemeen voor de meeste exploitatieovereenkomsten die gemeente sluiten. Verdergaande verplichtingen heeft de gemeente in beginsel niet jegens de projectontwikkelaar. De ontwikkeling van het plangebied is geheel voor rekening en risico van de projectontwikkelaar. Een verplichting van de gemeente om zich te onthouden van (medewerking aan) projectontwikkelingen elders in de gemeente die afbreuk zouden kunnen doen aan het commerciële belang van de ontwikkelaar bij de realisatie van het project is in de exploitatieovereenkomst niet te lezen.
Lees ook: aansprakelijkheid gemeente bij projectontwikkeling.
Gelijke behandeling projectontwikkelaars door gemeente
Ook de redelijkheid en billijkheid brengt niet met zich dat in de gegeven omstandigheden niet een dergelijke verplichting van de gemeente met zich andere projecten niet in behandeling te nemen. De gemeente heeft nu eenmaal een publiekrechtelijke taak waarin zij het algemeen belang moet zien te behartigen. De gemeente is gebonden aan het gelijkheidsbeginsel en mag niet een partij bevoordelen ten kosten van andere kandidaten. De Hoge Raad heeft daar in de Didam uitspraak een duidelijk oordeel over gegeven. Een behoorlijke behartiging van dat algemeen belang kan met zich brengen dat de gemeente besluiten neemt en medewerking verleent aan ontwikkelingen die nadelig kunnen zijn voor belangen van individuele personen. Tenzij namens de gemeente bevoegd en uitdrukkelijk toezeggingen zijn gedaan tot een bepaalde gedragslijn of tot het zich onthouden van bepaalde handelingen, kan in het kader van de onderhavige exploitatieovereenkomst een verplichting zoals hiervoor bedoeld niet worden aangenomen.
Project concurrent projectontwikkelaar
Ook het gegeven dat de plannen van de gemeente voor het andere gebied ten tijde van het sluiten van de exploitatieovereenkomst met de projectontwikkelaar uitgingen naar autodealers en perifere en grootschalige detailhandelsvestigingen van volumineuze artikelen voor de bovenlokale markt, maakt op zichzelf niet dat het de gemeente niet langer vrijstond de projectontwikkeling van het andere gebied mogelijk te maken. Er is ook geen toezegging van de gemeente aan de projectontwikkelaar om zich te zullen onthouden van medewerking aan ontwikkelingen van de concurrerende projectontwikkeling De gemeente heeft in dit verband ook betwist dat de mogelijke ontwikkelingen van het andere project voorwerp van bespreking tussen haar en de ontwikkelaar zijn geweest in het kader van de totstandkoming van de koop- en exploitatieovereenkomst.
Rechter veroordeelt projectontwikkelaar tot betaling koopsom
Op grond van het voorgaande kan niet worden gezegd dat sprake is van een toerekenbare tekortkoming van de gemeente in de nakoming van de exploitatieovereenkomst. Dat betekent dat de gemeente terecht nakoming van de exploitatieovereenkomst vordert. De projectontwikkelaar wordt veroordeelt alle medewerking te verlenen aan de nakoming van de koopovereenkomst gesloten tussen de gemeente als verkoper en X B.V. en Y B.V. als kopers en daartoe medewerking te geven aan het passeren van een akte van levering ten overstaan van een notaris, en veroordeelt de projectontwikkelaar tot betaling alsdan van de koopsom.
Uitwerkingsplan project concurrent projectontwikkelaar
Denkbaar is dat het besluit tot het uitwerkingsplan van het “concurrende project” tot stand gekomen is op een wijze die onzorgvuldig is en in strijd met algemene beginselen van behoorlijk bestuur en dat het besluit om die reden geen stand kan houden. Maar dat uitwerkingsplan voor dat project is onderwerp van beroep bij de ABRvS (Raad van State). Nu tegen het besluit voor de andere projectontwikkeling een bestuursrechtelijke procedure loopt en de ABRvS daarin nog geen uitspraak heeft gedaan, heeft het besluit geen formele rechtskracht. Er kan dus niet zonder meer worden uitgegaan van de rechtsgeldigheid van het besluit wat inhoud en wijze van tot stand komen betreft.
Rechtbank Gelderland, 1 december 2015, ECLI:NL:RBGEL:2015:7471