Als een bedrijf in strijd met de bestemming handelt kan handhaving door de gemeente verzocht worden. De gemeente kan het bestemmingsplan handhaven door bestuursdwang uit te oefenen; last onder dwangsom, last onder bestuursdwang, intrekking vergunning of bestuurlijke boete. Slechts onder bijzondere omstandigheden mag het bestuursorgaan weigeren te handhaven. Ook kan handhavend optreden zodanig onevenredig zijn in verhouding tot de daarmee te dienen belangen dat van optreden in die concrete situatie behoort te worden afgezien. Lees ook: handhaving en gedogen.
Weigering tot handhaving wordt door rechter gecorrigeerd
Voorbeeld: het gebruik van een loods in strijd met bestemming. Het enkele standpunt van het college van burgemeesters en wethouders dat de voor het perceel geldende bestemming volgens het thans in werking getreden bestemmingsplan te zijner tijd in overeenstemming zal worden gebracht met het in geding zijnde gebruik, kan de weigering tot handhaving niet dragen. Van een concreet zicht op legalisatie is pas sprake als een ontwerp van voorgenomen herziening van het bestemmingsplan ter inzage is gelegd uiterlijk ten tijde van de beslissing op het bezwaar. Na concrete afweging van de belangen ziet de rechter echter onvoldoende aanleiding om verweerder op te dragen handhavend op te treden (Rechtbank Dordrecht, 14 oktober 2011, ECLI:NL:RBDOR:2011:BT7946).
Bestuursdwang gemeente verplicht tegen illegale situatie
De vestiging van een groothandel in kweek- en siergewassen past binnen detailhandelsnota maar staat niet in het bestemmingsplan. Derden doen verzoek tot handhaving bestemmingsplan. De omstandigheid dat tussen alle partijen afspraken zijn gemaakt, laat onverlet dat de belanghebbende derden hun verzoek om op te treden tegen de bestaande illegale situatie onverminderd hebben gehandhaafd. De derden hebben nimmer aangegeven zich te kunnen verenigen met de vestiging van het bedrijf ter plaatse. In de gestelde omstandigheden is geen bijzonder geval aanwezig te achten op grond waarvan van handhavend optreden moest worden afgezien. De omstandigheid dat appellant op basis van gestelde afspraken substantiële investeringen zou hebben gedaan is evenmin een bijzondere omstandigheid (Raad van State, 21 april 2004, ECLI:NL:RVS:2004:AO7940).
Legalisatie van situatie in strijd met bestemming mogelijk?
Een school wordt gebruikt in strijd met de bestemming. Het tast het woongenot van omwonenden aan. De omwonende dienen als belanghebbenden bij de gemeente een aanvraag bestuursdwang in. De gemeente stelt dat hij geen illegale situatie uitbreidt, maar voortborduurt op een rechtens verleende, nog niet aantastbaar geworden vergunning. Het bouwplan is in strijd met de ter plaatse geldende bestemming. Verzoekster heeft echter onvoldoende aannemelijk gemaakt dat er objectieve aanwijzingen zijn op grond waarvan moet worden aangenomen dat de situatie gehandhaafd zal blijven. Er was een bouwaanvraag ingediend waardoor zicht op legalisatie bestond (Rechtbank Assen, 28 februari 2001, ECLI:NL:RBASS:2001:AB0402).
Over de aanvraag tot legalisering en afwijken van omgevingsplan kan je meer lezen in deze blog.