18 februari 2024

Handhaving door de gemeente met last onder dwangsom of bestuursdwang

Categorie: Bestuursrecht, Handhaving

Er geldt een beginselplicht tot handhaving voor bestuursorganen zoals een gemeente. Dat betekent dat in geval van overtreding van een wettelijk voorschrift het bestuursorgaan dat bevoegd is om met een last onder bestuursdwang of last onder dwangsom op te treden, in de regel van deze bevoegdheid gebruik moet maken. Slechts onder bijzondere omstandigheden mag van het bestuursorgaan worden gevergd, dit niet te doen. Dit kan zich voordoen indien concreet zicht op legalisering bestaat. Voorts kan handhavend optreden zodanig onevenredig zijn in verhouding tot de daarmee te dienen belangen dat van optreden in die concrete situatie behoort te worden afgezien. Ik noem hieronder een voorbeeld. Lees ook: sanctie handhaving horeca.

Verweer voeren tegen last onder dwangsom

Een last onder dwangsom komt nooit zomaar uit de lucht vallen. De dwangsombeschikking wordt altijd aangekondigd. Tegen dat voornemen tot een dwangsom kan je een zienswijze indienen. Als er geen overtreding is dan moet de vermeende “overtreder” aannemelijk maken dat dat zo is. Dat kan met alle middelen die beschikbaar zijn; ook met getuigen. Ook met schriftelijke verklaringen van getuigen. Ook kan het zo zijn dat de betrokkene zelf geen overtreding heeft begaan maar iemand anders. Dan is er geen daderschap. Een voorval waarvan de overtreder geen verwijt gemaakt kan worden zou ook geen reden moet zijn voor een dwangsom of bestuursdwang. Dan kan het bestuursorgaan beter een waarschuwing geven. Een beroep op het gelijkheidsbeginsel kan som helpen maar wordt niet vaak gehonoreerd.

Bestuursdwang voorkomen door zelf overtreding te beëindigen

Bij bestuursdwang beëindigt de gemeente zelf de overtreding op kosten van de overtreder. De overtreding moet na de opgelegde last beëindigd worden met als sanctie dat de overheid at op kosten van de overtreder doet. De overheid kan de kosten van de bestuursdwang proberen te verhalen op de overtreder. Met een dwangbevel kan de gemeente ook wettelijke rente en kosten van het dwangbevel proberen te vorderen van de overtreder. Degene die een last onder bestuursdwang opgelegd krijgt moet daarom alert zijn. Soms is meer tijd nodig om een illegale situatie te beëindigen. Daar kan ook om gevraagd worden aan de gemeente. Raadpleeg tijdig een advocaat bestuursrecht als u een last onder bestuursdwang heeft gekregen.

Legaliseren bedrijf op bedrijventerrein?

In dit voorbeeld heeft de rechtbank overwogen dat het college zich terecht op het standpunt heeft gesteld dat geen concreet zicht op legalisering van de dansschool bestaat. Zoals het college ter zitting heeft toegelicht, is hem in de door de raad op 11 november 2013 aangenomen motie opgedragen een voorstel te maken dat ruimte biedt voor het flexibel en tijdelijk huisvesten van andersoortige voorzieningen op bedrijventerreinen. Er is daarvoor een ambtelijke visie in voorbereiding. De enkele omstandigheid dat in de (nabije) toekomst mogelijk beleid wordt vastgesteld dat ruimte biedt voor het flexibel en tijdelijk huisvesten van andersoortige voorzieningen op bedrijventerreinen, biedt, wat daar verder van zij, geen grond voor concreet zicht op legalisering. Lees ook: handhaven en gedogen.

Is algemeen belang gediende met handhaving?

Het college heeft het algemeen belang dat gediend is met handhaving, namelijk het weren van maatschappelijke functies op bedrijventerreinen en het voorkomen van precedentwerking, kunnen laten prevaleren boven de belangen van de exploitant bij het voortgezet gebruik van het pand als dansschool. Dat het sluiten van de dansschool politiek gevoelig ligt en dat er een maatschappelijke behoefte bestaat aan de dansschool, leidt, wat daar verder van zij en zoals de rechtbank terecht heeft overwogen, niet tot een ander oordeel. Het door de exploitant gestelde dat handhavend optreden ook zal leiden tot sluiting van andere vestigingen van de dansschool, heeft hij, wat daar verder ook van zij, niet aannemelijk gemaakt.

Begunstigingstermijn bij opgelegde last onder dwangsom

De begunstigingstermijn in de last onder dwangsom houdt in dat binnen die termijn (bijvoorbeeld zes weken) de overtreder de mogelijkheid heeft om zelf de overtreding te beëindigen. Uw advocaat kan om verlenging van de begunstigingstermijn verzoeken. De begunstigingstermijn loopt vanaf de datum van het besluit zodra het besluit is genomen. Het is dan alleen nog de mogelijkheid een bezwaarschrift in te dienen binnen 6 weken na het dwangsombesluit. Het indienen van een bezwaarschrift tegen een besluit met een begunstigingstermijn schorst het besluit echter niet. Daarvoor dient de overtreder een voorlopige voorziening aan te vragen bij de bestuursrechter.

Bij een last onder dwangsom of last onder bestuursdwang is het verstandig snel advies te vragen van een advocaat bestuursrecht.

Raad van State, 4 februari 2015, Uitspraak 201404870/1/A1