Uitspraak KiFiD: overkreditering en liquidatie effectenportefeuille

Deze blog gaat over overkreditering en liquidatie van de beleggingsportefeuille. Het financiële klachteninstituut (“KiFiD”) heeft hier recent een uitspraak (2016/241 – Kifid – 03-06-2016) over gewezen die in het navolgende aan de orde zal komen.

Korte schets van omstandigheden

Consumenten hebben in 2008 een financiering van EUR 1.400.000,- gekregen waarbij de bank het recht van hypotheek heeft verkregen ter hoogte van EUR 1.500.000,- en een pandrecht heeft gevestigd op de een of meer effectenrekening alsmede een pandrecht op de rechten voortvloeiend uit een overlijdensrisicoverzekering.

Vervolgens ontstond er een margintekort en dienden consumenten deze marginoverschrijding binnen enkele dagen aan te zuiveren. Dat hebben consumenten vervolgens niet gedaan als gevolg waarvan de bank de plicht heeft om de effecten te liquideren.

Overkreditering?

Consumenten stellen zich allereerst op het standpunt dat er sprake is van overkreditering. De Bank zou namelijk niet (voldoende) naar hun financiële positie hebben gekeken ten tijde van de verstrekking van de financiering en de consumenten teveel financiering hebben verstrekt.

Er kan sprake zijn van overkreditering indien de bank niet naar behoren onderzoek heeft gedaan naar de financiële positie van haar toekomstige wederpartij. Dat betekent – volgens het KiFiD – dat bij de kredietverstrekking van de bank zich een afgewogen oordeel moet kunnen vormen of haar toekomstige wederpartij naar redelijke verwachting over voldoende bestedingsruimte zal kunnen beschikken om aan de verplichtingen uit hoofde van de geldlening te kunnen voldoen.

Een bank moet dus een afgewogen oordeel kunnen geven bij de kredietverstrekking over de kredietwaardigheid van haar klanten en of haar klanten de kredietlasten niet alleen op dat moment, maar ook in de toekomst kunnen en zullen dragen. Het Nibud heeft voor de berekening van de hypotheeklasten vastgestelde financieringslastpercentages opgesteld. Deze financieringslastpercentages geven weer welk deel van het inkomen er maximaal aan hypotheeklasten kan worden besteed. Onder meer banken zijn verplicht deze percentages te hanteren bij het berekenen van hypotheken. Er kan/mag worden afgeweken van deze percentages maar dan zal deze afwijking moeten worden gemotiveerd en onderbouwd.

In de onderhavige situatie heeft de Bank volgens het KiFiD een reële inschatting gemaakt bij het verstrekken van de kredietfaciliteit. Er is dus volgens het KiFiD geen sprake van overkreditering.

Liquidatie effectenportefeuille

Op grond van artikel 86 lid 2 Besluit gedragstoezicht financiële ondernemingen Wft (“Bgfo”) dient een beleggingsonderneming – waaronder een bank – een margintekort onverwijld mee te delen aan haar klanten. Vervolgens moet het margintekort binnen een aantal dagen worden aangezuiverd. Op het moment dat de klant het margintekort niet aanzuivert binnen een bepaalde periode dan heeft de beleggingsonderneming de verplichting om de effectenportefeuille te liquideren.

Het KiFiD heeft aangegeven dat een bank het margintekort duidelijk moet communiceren naar de klant toe. Het aantal dagen waarbinnen het margintekort dient te worden aangevuld, is klein. Er moest dus snel worden gehandeld, want bij het niet voldoen aan het aanzuiveren van het tekort zijn nadelige gevolgen verbonden. Het KiFiD gaf in de onderhavige situatie aan dat – gezien het korte tijdsbestek waarbinnen het tekort moet worden aangezuiverd en de grote gevolgen van het niet voldoen aan het aanzuiveren van het tekort – de bank duidelijk en op tijd dient te communiceren hierover. In de onderhavige situatie had de Bank volgens het KiFiD niet duidelijk gecommuniceerd, maar is niet bewezen dat de klant desondanks het margintekort zou hebben aangezuiverd binnen de vastgestelde termijn.

Het KiFiD heeft daarom de stellingen van de consumenten verworpen.

Hebt u ook te maken met een restschuld en denkt u dat er sprake is geweest van overkreditering? Neem dan vrijblijvend contact op met een van onze financieel recht advocaten