De bank zegt de kredietovereenkomst op, kan dat zomaar?

Opzegging van de relatiedoor de bank of opzegging van het krediet is vaak zeer ingrijpend voor een bedrijf. Bij kleinere kredieten vloeit dit recht van de bank meestal voort uit toepasselijke bankvoorwaarden, bij de grotere kredieten bevat de leendocumentatie vaak een zeer specifiek uiteenzetting van situaties van verzuim (events of default) en de daaraan verbonden consequenties.

Tips bij opzegging van krediet door de bank

In het kort kun je zeggen dat de bank het recht heeft om:

1. verdere trekkingen onder krediet te weigeren;
2. te verklaren dat de lening per direct kan worden opgeëist;
3. terugbetaling van de lening te vorderen.

Meestal is bepaald dat de bank deze maatregelen per direct kan nemen en dus geen opzegtermijn in acht hoeft te nemen. Echter, in de jurisprudentie is bepaald dat een bank uit hoofde van haar maatschappelijke functie een bijzondere zorgplicht heeft, zowel jegens haar cliënten als ten opzichte van derden. Hoe groot die zorgplicht dan vervolgens is hangt af van de omstandigheden van het geval. Wat daar nu allemaal onder valt en wat daar onder moet worden verstaan heeft het Hof Arnhem bepaald in het standaardarrest Rabobank/Aarding uit 2003.

Het Hof heeft in dit arrest bepaald dat het rekening houden met de omstandigheden van het geval bij het opzeggen van een kredietopzegging impliceert dat de opzegging in ieder geval zou moeten voldoen aan de eisen van proportionaliteit en subsidiariteit. Daarnaast geeft het Hof ook een negental factoren aan de hand waarvan de rechtsgeldigheid van de opzegging getoetst kan worden:

1. de duur, de mate van exclusiviteit, de omvang en de ingewikkeldheid en het verloop van de kredietrelatie;
2. een aanmerkelijke afname van de kredietwaardigheid en/of aanmerkelijke toename van het bancaire kredietrisico, waarbij met name de mate van dekking door zekerheden relevant is;
3. het bedrag en de betrouwbaarheid van de kredietnemer, alsmede de mate en tijdigheid van informatieverstrekking;
4. of en in welke mate de kredietnemer toerekenbaar is tekortgeschoten;
5. de overlevingskans van de onderneming van de kredietnemer en de mate waarin een eventuele reorganisatie is opgestart;
6. welke termijn de kredietnemer krijgt om alternatieve financiering te zoeken en de ernst van de problemen, indien hij zijn financiering niet op korte termijn elders kan onderbrengen;
7. de wijze van besluitvorming van de bank, voorafgaand aan de opzegging, de wijze waarop overleg heeft plaatsgevonden met kredietnemer en/of en in welke mate de bank de kredietnemer tevoren heeft gewaarschuwd;
8. door de bank gewekte verwachtingen, zoals toelating van overschrijding van de kredietlimiet;
9. eventuele andere maatschappelijke belangen, zoals bijvoorbeeld werkgelegenheid.

Nu opzegging van het krediet door de bank vaak het einde van de onderneming betekend is dit een maatregel die de bank weloverwogen moet nemen. Banken moeten goed kijken dat zij tot een zorgvuldige besluitvorming komen en dat zij de kredietnemer tijdig waarschuwen voor de eventuele gevolgen van hun tekortkoming. Wanneer de kredietgever dit allemaal doet, dan geldt in principe de contractuele opzegtermijn, ongeacht hoe lang of kort die is.

Dit is slechts in het kort een weergave van de mogelijke problematiek tussen kredietnemer en kredietverstrekker. Mochten er naar aanleiding van het bovenstaande nog vragen zijn of mocht u zelf problemen hebben met uw bank, neem dan gerust vrijblijvend contact op met Blenheim Advocaten.