Ook adviseurs en influencers komen in gevarenzone door Cryptorichtlijn (Mica)

Influencers zijn online steeds beter in staat consumenten te sturen in hun keuzes en aankopen. Consumenten verleiden mag, maar er zijn grenzen. Die volgen uit het consumentenrecht en uitgebreide regelgeving bijvoorbeeld voor financiële producten. De AFM heeft al een groep van 150 financiële influencers in het vizier. Maar ook het aanbevelen van crypto komt nu in de gevarenzone.

Mica Richtlijn voor cryptodiensten stelt strenge regels

De Mica Richtlijn richt zich op een nieuwe categorie  cryptoactiva, de zogenaamde “stablecoins”, zoals Tether en USDC. Alle uitgevers van deze crypto-activa en aanbieders van cryptodiensten moeten bij de AFM een vergunning aanvragen, de zgn. Casp-vergunning. Dat kan per 22 april 2024. Maar niet alleen de uitgevers en aanbieders van stablecoins, bewaarders, of handelsplatform moeten over de Casp vergunning beschikken. De vergunningplicht geldt ook voor plaatsing van cryptoactiva, het ontvangen of doorgeven van orders voor cryptoactiva, de uitvoering van orders voor cryptoactiva namens derden en de adviesverlening betreffende cryptoactiva. Iedereen die dergelijke diensten voor cryptoactiva op professionele basis aanbiedt, moet worden beschouwd als een “aanbieder van cryptoactivadiensten”, daar valt dus ook advisering onder.

Verplichtingen bij advies en bij het verstrekken van informatie over crypto

Aanbieders van cryptoactivadiensten, waaronder adviseurs,  handelen eerlijk, billijk en professioneel in overeenstemming met de belangen van hun cliënten en toekomstige cliënten (art. 59 lid 1 Mica). Ze verschaffen eerlijke, heldere en niet misleidende informatie, met name in reclame-uitingen, die als dusdanig herkenbaar zijn. Aanbieders van cryptoactivadiensten misleiden hun cliënten niet  met betrekking tot de reële of vermeende voordelen van cryptoactiva (art. 59 lid 2 Mica). Ook geldt er een waarschuwingsplicht:  cryptoactivadienstverleners  waarschuwen hun cliënten voor risico’s die aan de aankoop van cryptoactiva verbonden zijn (art. 59 lid 3 Mica). Deze verplichtingen geldt ook voor de adviseur of influencer die geen Casp-vergunning van de AFM heeft.

KYC geldt ook bij aanbieden van cryptodiensten

Cryptoactivadienstverleners die over cryptoactiva advies geven, hetzij op verzoek van een derde, hetzij op eigen initiatief, van hun cliënten een voorlopige beoordeling maken wat betreft hun ervaring, kennis, doelstellingen en hun vermogen om verliezen te dragen. Wanneer advies wordt verstrekt, moeten aanbieders van cryptoactivadiensten een verslag opstellen, waarin de behoeften en vragen van de cliënt en het verstrekte advies worden samengevat. Bij het adviseren of aanbevelen van cryptoactivadiensten moet de cliënt gewaarschuwd dat de cryptoactiva of cryptoactivadiensten misschien niet voor hen geschikt zijn, als dat volgt uit de door de klant verstrekte informatie.

Positie van influencer die geen vergunning heeft

Een Casp vergunning is geen vrijbrief voor een adviseur of influencer die over crypto adviseert. Zonder een vergunning bestaat er het risico dat bij overtreden van de normen van de Mica Regulation de AFM als toezichthouder gaat handhaven. Handhaving kan bijvoorbeeld door het opleggen van een bestuurlijke boete. Daarnaast kan een adviseur of influencer ook media- en reclameregels overschrijden en dan kan ACM of het Commissariaat van de Media handhaven. Dank gebeurde onlangs bij een vlogger die verantwoordelijke voor verborgen reclame in online video’s. Influencers en vloggers die reclame maken moeten dit vermelden bij hun filmpjes, zowel in beeld als geluid. Een hashtag #ad bijvoorbeeld volstaat volgens het Commissariaat niet. Dit moet via duidelijke meldingen als ‘reclame’, ‘advertentie’ of ‘betaalde promotie’. De ACM publiceerde een Leidraad voor de Bescherming van verkoop aan  online consumenten.

Bestuurlijke boete van toezichthouder aan influencer

De Autoriteit Financiële Markten (AFM) heeft eerder dit jaar voor het eerst een boete opgelegd aan een financiële influencer. Het gaat om een financieel en fiscaal adviseur die ruim 620.000 euro aan de toezichthouder moet betalen. De influencer maakte onder meer op Instagram en via masterclasses reclame voor een illegale vermogensbeheerder. Hij moedigde ze aan rekeningen te openen en daar grote bedragen op te storten. Voor geïnteresseerden leek het interessant om via de adviseur te investeren, omdat ze dan korting kregen op de kosten die de vermogensbeheerder rekende, of extra geld om mee te handelen. De AFM waarschuwt al langer dat influencers helemaal geen financieel advies mogen geven.

Specifieke verplichtingen vergunninghouder bij adviesverlening over cryptoactiva

Degenen die over een vergunning beschikken om advies over cryptoactiva te geven, hebben ingevolge art. 73 van de Mica Richtlijn de volgende verplichtingen:

• het beoordelen van de verenigbaarheid van die cryptoactiva met de behoeften van de cliënten en bevelen deze alleen aan indien zulks in het belang van de cliënten is.
• erop toezien erop toe dat personen die namens de vergunninghouder advies of informatie verstrekken over cryptoactiva of een cryptoactivadienst, over de noodzakelijke kennis en ervaring beschikken om hun verplichtingen te vervullen.
• vragen aan de klant naar informatie over de kennis van en ervaring met cryptoactiva van de cliënt of potentiële cliënt, over zijn doelstellingen, zijn financiële situatie, met inbegrip van zijn vermogen om verliezen te dragen, en een basisinzicht in de risico’s die aan de aankoop van cryptoactiva verbonden zijn.
• waarschuwen cliënten dat de waarde van cryptoactiva, door de verhandelbaarheid ervan, kan fluctueren.
• het vaststellen, instandhouden en toepassen van gedragslijnen en procedures om alle informatie te kunnen inwinnen en beoordelen die noodzakelijk is om deze beoordeling voor elke cliënt te kunnen aken; het nemen van alle redelijke maatregelen om ervoor te zorgen dat de over cliënten of potentiële cliënten ingewonnen informatie betrouwbaar is.
• indien de ontvangen informatie tot het oordeel leidt dat de cliënten of potentiële cliënten onvoldoende kennis hebben, stellen aanbieders van cryptoactivadiensten die cliënten of potentiële cliënten ervan in kennis dat de cryptoactiva of cryptoactivadiensten voor hen ongeschikt kunnen zijn en geven zij hun een waarschuwing over de aan cryptoactiva verbonden risico’s. Die risicowaarschuwing vermeldt duidelijk het risico van volledig verlies van het belegde of in cryptoactiva omgezette geld. Cliënten dienen uitdrukkelijk te erkennen uitdrukkelijk dat zij de waarschuwing van de betrokken aanbieder van cryptoactivadiensten hebben ontvangen en begrepen.
• evalueren voor elke cliënt de hiervoor bedoelde beoordeling om de twee jaar de gemaakte aanvangsbeoordeling.
• verslaglegging aan cliënten met een samenvatting van het advies dat aan die cliënten is verstrekt. Dat verslag wordt opgesteld en aan de cliënten op een duurzame drager meegedeeld. In dat verslag worden ten minste:
  (a) de vragen en behoeften van de cliënten aangegeven;
  (b) een overzicht van het verstrekte advies gegeven.

Voldoen aan regelgeving voorkomt aansprakelijkheid influencers en adviseurs

Influencers en andere adviseurs moeten zelf controleren of zijn voldoen aan alle wet- en regelgeving die voor hen geldt.  Het doen van aanbevelingen waar ze zelf een belang bij hebben mag niet zomaar. Online gelden soms ook sectorspecifieke regels. Bijvoorbeeld dus voor cryptodiensten. Ook de regels op grond van de Mededingingswet en de Algemene Verordening Gegevensbescherming zijn van toepassing. AFM en DNB roepen partijen die in Nederland cryptodiensten (willen gaan) aanbieden op om zich bij de AFM te melden voor een vergunningaanvraag. De doorlooptijd voor een vergunningaanvraag bedraagt in de regel minimaal 5 maanden. Lees hier meer over de aanvraag voor de vergunning voor cryptodiensten.

Heeft u vragen over wat de nieuwe wetgeving voor u betekent? Neem dan contact op met Blenheim. Het team vergunningen van Blenheim assisteert u graag.