5 april 2023

Opsteker voor de bouw: Raad van State keurt stikstofrekenmodel met 25 km goed

Categorie: Bestuursrecht

De Raad van State keurt het huidige stikstofrekenmodel voor wegenbouw goed, zo volgt uit de tussenuitspraak over het ViA15-project. De 25 kilometergrens voor stikstof is aanvaardbaar. Het huidige rekenmodel, dat stikstof die verder dan 25 km van de bron neerslaat niet meetelt, blijft daarmee overeind. Lopende en nieuwe bouwprojecten hoeven door de uitspraak geen nieuwe vertraging op te lopen. Het Aerius-model voor stikstofberekening hoeft niet te worden aangepast.

25 kilometer: bouw- en infraprojecten weer op gang

Voor elk project dat stikstof veroorzaakt, moeten de stikstofgevolgen tot op een afstand van 25 kilometer berekend worden. Of dat nu de aanleg of verbreding van een weg is of de oprichting of uitbreiding van een veehouderij. Het kabinet heeft deze afstand in 2021 vastgesteld, zodat bij vergunningverlening een maximale rekenafstand van 25 kilometer kan worden gehanteerd. Deze afkapgrens moet ervoor zorgen dat de vastgelopen vergunningverlening voor bouw- en infraprojecten weer op gang komt. Maar daarover bestaat discussie, vooral of de afstand wel groot genoeg is voor een volledig zicht op de gevolgen van stikstofneerslag.

Ieder rekenmodel heeft een grens

Het Europese natuurbeschermingsrecht vereist dat voor elk project de negatieve gevolgen voor beschermde natuur in beeld wordt gebracht op basis van de beste wetenschappelijke kennis daarover. Het Aerius model om stikstofgevolgen van projecten te berekenen, mét de rekengrens van 25 kilometer, vormt die beste wetenschappelijke kennis.

De Raad van State oordeelt dat elk rekenmodel een grens heeft waarbuiten het model geen wetenschappelijke betrouwbare uitspraken meer kan doen. Dat wil zeggen dat daarbuiten te onzeker is of de berekening nog overeenkomt met de werkelijkheid. De minister heeft met de onderzoeken van onder meer het RIVM en TNO overtuigend aangegeven dat de maximale afstand waarbinnen voor een project relevante stikstofberekeningen kunnen worden gedaan, 25 kilometer is.

Stikstof buiten de straal van 25 kilometer

Hiermee zegt de Raad van State overigens niet dat stikstof die buiten de straal van 25 kilometer op beschermd natuurgebied niet relevant is. Die stikstofneerslag maakt deel uit van de totale stikstofneerslag in Nederland, maar is niet meer toe te rekenen aan een individueel project. De overheid is verantwoordelijk om maatregelen te nemen om verslechtering van beschermde natuur tegen te gaan als gevolg van die nationale stikstofneerslag. Dit kan echter niet aan de orde komen in de beoordeling van een individueel project, zoals een tracébesluit of een natuurvergunning.

Bedenkingen

Toch is het oordeel ook verrassend. Deskundigen stellen dat de afstandsgrens van 25 kilometer niet wetenschappelijk onderbouwd is. De appellanten, waaronder milieuorganisatie Mobilisation for the Environment, vinden de rekenafstand van 25 kilometer voor stikstofneerslag te laag. Stikstof slaat volgens hen neer op een veel groter gebied en kan er niet één rekenafstand gelden voor alle stikstofbronnen ongeacht hoeveel deze uitstoten.

Groot maatschappelijk belang

Vanwege het ‘grote maatschappelijke belang’ heeft de Raad van State alvast geoordeeld over het rekenmodel en de afstandsgrens. De rekenafstand is namelijk voor het eerst gebruikt in september 2021 voor het project ViA15-project. En wordt sinds januari 2022 gebruikt voor alle stikstofveroorzakende projecten. Voor veel bouwprojecten die stillagen is de uitspraak daarom cruciaal. Lopende en nieuwe bouwprojecten hoeven door de uitspraak geen nieuwe vertraging op te lopen. Het Aerius-model voor stikstofberekening hoeft niet te worden aangepast.

Met deze tussenuitspraak is nog niet duidelijk of het ViA15-project kan doorgaan. Of de A15 bij knooppunt Ressen kan worden doorgetrokken en kan aansluiten op de A12. De Raad van State heeft nog niet op alle bezwaren tegen het tracébesluit beslist. Op die punten volgt later een definitieve uitspraak.

Meer weten over stikstofregels en vergunningen?

De regelgeving over stikstof is complex. Blenheim adviseert en begeleidt ondernemers om binnen het geldende wettelijk kader te kunnen ondernemen en vergunning te verkrijgen.

Heeft u naar aanleiding van het bovenstaande vragen of wilt u actie ondernemen? Voor vragen over het stikstofbeleid en het aanvragen van vergunningen: neem dan contact op met Blenheim.