Het is een hot topic binnen het arbeidsrecht: platformarbeid. Maar wat is platformarbeid?
We hebben er allemaal wel eens mee te maken. Een taxirit met de Uber chauffeur, een pizza in ontvangst nemen van de Deliveroo-bezorger of schoonmaakdiensten afnemen via Helpling. Deze platformbedrijven zien zichzelf niet als werkgever, maar als een digitale schakel tussen de maaltijdbezorgers en de klanten.
Toch ziet niet iedereen dat zo.
Wanneer ben je een ZZP’er en wanneer een werknemer?
Hoewel de Rechtbank Amsterdam op 23 juli 2018 nog oordeelt dat de overeenkomst van opdracht tussen Deliveroo en de betreffende bezorger niet kwalificeert als een arbeidsovereenkomst, komt zij op 15 januari 2019 tot de conclusie dat hiervan wél sprake is. De procedure wordt dit maal niet aangespannen door een door FNV bijgestane werknemer, maar door FNV zelf.
De Rechtbank Amsterdam oordeelt op 15 januari 2019 dat de bezorgers van Deliveroo geen zzp’ers zijn, maar gewoon aanspraak kunnen maken op een arbeidsovereenkomst. Ook al besluit Deliveroo in 2017 om per begin 2018 niet meer met arbeidsovereenkomsten maar met zzp-contracten te werken, de rechtsverhouding tussen Deliveroo en de bezorgers is met die wijziging niet wezenlijk veranderd. Volgens Deliveroo krijgen haar bezorgers meer vrijheid en zeggenschap over de invulling van hun werkzaamheden. Volgens de Rechtbank Amsterdam is er onverminderd sprake van een gezagsverhouding, met als belangrijk aspect het gebruikmaken van een digitaal systeem voor de inroostering van bezorgers en maaltijden en de invloed die Deliveroo met algoritme ‘Frank’ uitoefent. Zo heeft het herhaaldelijk weigeren van bestellingen en minder vaak beschikbaar zijn wel degelijk nadelige gevolgen voor bezorgers. Zij komen minder vaak in aanmerking komen voor bezorgingen op populaire bezorgtijden. Daarnaast heeft de invloed die Deliveroo met het gebruik van Frank uitoefent ook gevolgen voor de bonus van de bezorgers. Deze prestatiecriteria maken dat de vrijheid om een opdracht wel of niet aan te nemen een stuk minder groot is dan het contract doet vermoeden. Verder acht de Rechtbank van belang dat Deliveroo eenzijdig de arbeidsvoorwaarden dicteert en de vervangingsmogelijkheid van bezorgers inhoudsloos is. Er is geen tijd om voor vervanging te zorgen, een vervanger moet ter keuring aan Deliveroo worden voorgelegd én Deliveroo oefent toezicht uit op de vervanger.
Met het oordeel dat de bezorgers kwalificeren als werknemers zal Deliveroo beslist niet blij zijn. Dit betekent namelijk dat haar bezorgers vallen onder de (stringente) bescherming van het arbeidsrecht en met terugwerkende kracht bepaalde aanspraken kunnen claimen. Ook heeft FNV de belastingdienst al opgeroepen om belasting, premies en btw te gaan innen bij Deliveroo.
Deliveroo onder de werkingssfeer CAO beroepsgoederenvervoer
Een interessant gegeven is dat de Rechtbank Amsterdam op 15 januari 2019 ook oordeelt dat de bezorgers onder de werkingssfeer van de cao beroepsgoederenvervoer vallen. De bezorgers – die dus kwalificeren als werknemers in plaats van zzp’ers – kunnen met terugwerkende kracht aanspraak maken op de arbeidsvoorwaarden die in deze cao worden toegekend. Dit kan verstrekkende financiële gevolgen hebben voor Deliveroo, met name op het gebied van verzekeringen, pensioenopbouw en loondoorbetaling tijdens ziekte en vakantie.
Vergelijkbaar businessmodel?
Deliveroo is niet de enige partij die actief is op het gebied van platforms. Er zijn meer bedrijven met een vergelijkbaar businessmodel waarvoor de huidige ontwikkeling gevolgen kan hebben. Hoewel de rechter zijn oordeel baseert op alle feiten en omstandigheden van het specifieke geval, biedt deze uitspraak houvast voor menig partij, niet in de laatste plaats voor de vakbonden. Het is niet verwonderlijk dat FNV zijn “kruistocht tegen digitale (werk)platforms” voortzet met reeds aangespannen en geplande rechtszaken tegen onder andere Helpling en Uber Eats.
Deliveroo heeft aangegeven zich voorlopig niet te neer te leggen bij deze uitspraak en gaat in hoger beroep.
Wij zijn benieuwd naar het vervolg, en hoe dat gaat uitpakken voor platformarbeid.
Mocht u meer informatie willen over platformarbeid, dan kunt u contact opnemen met Blenheim.