10 mei 2022

Schadevergoeding na intrekking ten onrechte verleende vergunning

Categorie: Vergunningen

Regelmatig doet zich de situatie voor dat een bestuursorgaan, naar aanleiding van aangevoerde bezwaren van derden, terugkomt op een eerder verleende vergunning. Vanzelfsprekend is een dergelijke herroeping zeer onaangenaam voor de vergunninghouder, in het bijzonder wanneer hij intussen de nodige kosten heeft gemaakt in de uitoefening van zijn aanvankelijk verkregen vergunning. Een terugkerende vraag is of de vergunninghouder in dat geval recht heeft op een schadevergoeding?

Risico voor vergunninghouder als vergunning nog niet definitief

In een arrest uit 1994 oordeelde de Hoge Raad al dat vergunninghouders bedacht moeten zijn op eventuele bezwaar- en beroepsprocedures en ongunstige uitkomsten daarvan. Een vergunninghouder die voorafgaand aan een mogelijke heroverweging als gevolg van een dergelijke procedure zijn vergunning gebruikt, begeeft zich daarom op glad ijs. Hij handelt in dit stadium namelijk op eigen risico. Met andere woorden, het is van belang dat een aanvrager pas gebruik gaat maken van zijn vergunning als deze onaantastbaar is geworden. Een gemeente die (achteraf gezien) onterecht een vergunning heeft afgegeven, kan hiervoor naderhand niet worden aangesproken op een schadevergoeding uit onrechtmatige daad. Een enkele uitzondering op deze regel gaat  op wanneer een bestuursorgaan het gerechtvaardigde vertrouwen heeft gewekt bij een vergunninghouder dat een toekomstig bezwaar niet tot een intrekking zal leiden. Meer over de vereisten voor schadevergoeding in een procedure bij de rechtbank na een fout besluit van de overheid kun je hier lezen.

Onterecht verleende vergunning kan leiden tot schadeclaim

Wanneer de gemeente bij het verlenen van een vergunning de regels uit een bestemmingsplan onjuist heeft gehanteerd, dient deze vergunning noodzakelijkerwijs te worden ingetrokken. In aanmerking genomen dat een vergunninghouder er van uit mag gaan dat zijn vergunning rechtsgeldig is verleend en het besluit daarom niet onderhevig is aan vernietiging, ligt de mogelijkheid tot vergoeding van de tussentijdse ontstane schade in het verschiet. Het gaat in dit geval dus louter om een wezenlijke  fout van een bestuursorgaan zelf, zonder dat een aanvrager eigen schuld heeft gehad op het foutief genomen besluit (door bijvoorbeeld een gebrekkige informatieverschaffing van zijn kant). Onrechtmatigheid als gevolg van het intrekken van een vergunning is in een schadevergoedingsprocedure dus slechts toerekenbaar wanneer geen sprake is van eigen schuld of zoals het eerder besproken eigen risico van de aanvrager. Indien het bestuursorgaan na intrekking van een vergunning opnieuw voorziet in een besluit, hangt het veelal van de inhoud van dit nieuwe besluit af of het eerdere (onrechtmatige) besluit tot schade heeft geleid.

Onrechtmatige intrekking leidt tot aansprakelijkheid overheid

In het algemeen kan de overheid vergunningen intrekken als daarvoor een deugdelijke rechtsgrond bestaat. Een vergunninghouder kan bijvoorbeeld de toepasselijke voorschriften overschrijden of de gemeente kan het vergunning beleid wijzigen. Het intrekkingsbesluit zelf kan echter ook onrechtmatig zijn en daarom staat hiervoor de mogelijkheid tot bezwaar of beroep open. Over de procedure tot verkrijging van ven schadevergoeding kan je hier meer lezen.

Met oog op schadevergoeding altijd in beroep gaan tegen intrekking vergunning

Voor de beoordeling of sprake is van onrechtmatig overheidshandelen dat samenhangt met een besluit, is het van belang of beroep daartegen bij de bestuursrechter mogelijk is (geweest). Indien een aanvrager namelijk geen gebruik heeft gemaakt van deze bestuursrechtelijke rechtsgang, dan wel sprake is van een verworpen beroep, wordt het besluit voor rechtsgeldig gehouden. Daartegenover geldt dat bij vernietiging van het overheidsbesluit door de bestuursrechter, de onrechtmatigheid in een aansprakelijkheidsprocedure bij de burgerlijke rechter vaststaat. Om schadevergoeding te verkrijgen dient aan alle vereisten daarvoor voldaan te zijn.

Meer over vergunningen en procedures daarover kunt u ook lezen in mijn boek “De strijd om schaarse vergunningen’.