Doel van het centraal aandeelhoudersregister is de bestrijding van financieel-economische fraude. De instelling van dit register past daarmede bij de andere initiatieven van de Minister op dit terrein, zoals (i) het wettelijk bestuursverbod, (ii) de herziening strafbaarstelling bij faillissementsfraude en (iii) het wetsvoorstel inzake de verruiming van de mogelijkheden tot bestrijding van financieel-economisch criminaliteit.
Huidig recht
Op dit moment wordt een aandeelhouder van een BV of niet-beursgenoteerde NV alleen in het handelsregister van de Kamer van Koophandel geregistreerd indien hij enig aandeelhouder is. Heeft een vennootschap meer aandeelhouders, dan blijkt niet uit het handelsregister wie de aandeelhouders zijn. Hiervoor moet dan het schriftelijke aandeelhoudersregister van de BV of NV worden geraadpleegd. Dit aandeelhoudersregister wordt gehouden door het bestuur van de BV en NV en ligt ten kantore van de vennootschap. Het aandeelhoudersregister ligt ter inzage voor (enkel) aandeelhouders, pandhouders, vruchtgebruikers en andere vergadergerechtigden en is daardoor dus niet zomaar voor derden in te zien. Een derde die naar informatie over aandeelhouders zoekt, bijvoorbeeld om verhaalsmogelijkheden te ontdekken, kan niet bij deze informatie.
Komend recht
Het idee is nu dat het beheer van het centraal aandeelhoudersregister wordt ondergebracht bij het handelsregister van de Kamer van Koophandel. Daarmee wordt actuele informatie van rechtspersonen op één plek geconcentreerd.
Het centraal opslaan van informatie over aandeelhouders zou volgens de Minister inzicht moeten gaan bieden in de betrokkenheid van natuurlijke personen bij rechtspersonen en daarmede een toegevoegde waarde bieden bij de bestrijding van financieel-economische fraude. Daarbij wordt in het bijzonder gedacht aan de bestrijding van faillissementsfraude en ander misbruik van rechtspersonen. Het centraal aandeelhoudersregister zal dan ook primair gericht zijn op het ontsluiten van aandeelhoudersinformatie voor aangewezen (publieke) diensten in het kader van controle, toezicht en opsporingstaken. Daarbij kan bijvoorbeeld worden gedacht aan de belastingdienst, veiligheids- en inlichtingendiensten, bijzondere opsporingsdiensten, politie en het OM. Ook het notariaat krijgt toegang en inzage in het register. Dit register wordt dus niet openbaar; dit betekent dat derden nog steeds niet zomaar toegang kunnen krijgen tot deze informatie. De privacy wordt hiermee gewaarborgd; anderzijds is het voor derden wel een gemis dat deze informatie (nog steeds) niet openbaar wordt.
De huidige wettelijke verplichting van (het bestuur van) een BV of een besloten NV om een eigen aandeelhoudersregister bij te houden, zal bij de voorgestelde wetswijziging niet worden gewijzigd (artikel 2:85/ 194 BW).
Het vennootschappelijk register heeft op dit moment een beperkte goederenrechtelijke en vennootschapsrechtelijke betekenis. Het gevolg daarvan is dat de betrouwbaarheid van het aandeelhoudersregister nog steeds te wensen overlaat. Zo gebeurt het wel eens dat het register niet wordt bijgewerkt na een aandelenoverdracht. Ook komt het wel voor dat een aandeelhoudersregister ‘zoek’ is geraakt.
Verhouding aandeelhoudersregisters
Het is vooralsnog niet duidelijk wat de verhouding zal zijn tussen het in te voeren centraal aandeelhoudersregister en het aandeelhoudersregister dat gehouden wordt door de vennootschap. In de praktijk zal het centraal aandeelhoudersregister zeker niet één-op-één overeenkomen met het aandeelhoudersregister dat wordt gehouden door de BV of besloten NV. Het aandeelhoudersregister van de vennootschap bevat een aantal specifiek in de wet vastgelegde gegevens, te weten de namen en adressen van aandeelhouders, vruchtgebruikers, pandhouders en certificaathouders met vergaderrechten, de datum van verkrijging van de aandelen respectievelijk de verkrijging van het vergaderrecht, de datum van erkenning of betekening, alsmede het op de aandelen gestorte bedrag. Sinds de invoering van de Flex-BV zijn daar nog andere inschrijfbare feiten bijgekomen, zoals de inschrijving van stemrecht loze of winstrecht loze aandelen en de eventuele niet-gebondenheid aan statutaire verplichtingen ex artikel 2:192 lid 1 BW.
Het centraal aandeelhoudersregister gaat wat betreft het aantal basisgegevens echter op onderdelen veel verder dan het aandeelhoudersregister van de vennootschap. Zo zou onder meer ook de overdrachtsprijs moeten worden geregistreerd. Deze informatie is doorgaans strikt vertrouwelijk.
Daarnaast komen er andere vragen op: zullen openbare instanties zich in de toekomst baseren op het centraal aandeelhoudersregister en kunnen de vennootschap en de daarbij betrokkenen blijven uitgaan van het aandeelhoudersregister van de vennootschap? Wat zijn de sancties op niet-inschrijving in het centraal register?
Planning wetsvoorstel
Het streven van de Minister is om nog eind dit jaar een voorstel naar de Tweede Kamer te sturen voor de wijziging van het Handelsregisterbesluit, waarin nadere regels zullen worden gesteld voor het centraal aandeelhoudersregister. De wijziging gaat naar verwachting in per 1 januari 2015.
Vragen?
Heeft u vragen over het centraal aandeelhoudersregister of over de andere (aankomende) wetsvoorstellen inzake het wettelijk bestuursverbod, de herziening strafbaarstelling bij faillissementsfraude of de verruiming van de mogelijkheden tot bestrijding van financieel-economisch criminaliteit? Neemt u dan vrijblijvend contact op met ons.