De do’s and dont’s bij beëindigen van een onderneming
Categorie: Ondernemingsrecht
In sommige gevallen moet of wil men een onderneming beëindigen. Een optie, bijvoorbeeld voor een coöperatie, is om tot ontbinding van de rechtspersoon over te gaan. De ontbonden coöperatie is dan nog niet opgehouden – daarvan is pas sprake als de vereffening door de vereffenaar is afgerond.
In dit artikel zal advocaat ondernemingsrecht Dirk de Waard dieper ingaan op het ontbinden en de rol van de vereffenaar aan de hand van een recente uitspraak over de ontbinding van de coöperatie.
De mogelijkheden om een onderneming te beëindigen
Verschillende redenen kunnen leiden tot het stoppen van een bedrijf. Wil men daartoe overgaan, dan zijn er grofweg drie opties:
- de turboliquidatie om tot directe beëindiging van de onderneming over te gaan;
- het ontbinden door middel van een aandeelhoudersbesluit om de positieve baten te laten verdelen door een vereffenaar;
- het aanvragen van het faillissement van het bedrijf.
In dit artikel zullen wij uitsluitend optie 2 behandelen, te weten: het ontbinden en vereffenen van de onderneming.
De wijze waarop tot ontbinding kan worden overgegaan
De algemene vergadering neemt een ontbindingsbesluit waarna de vereffenaar wordt benoemd. De vereffenaar is vaak de bestuurder, die in de statuten wordt aangewezen als vereffenaar in geval van ontbinding van de rechtspersoon.
Waar moet een vereffenaar aan voldoen?
De vereffenaar vervolgens uitsluitend het belang van de vereffening in acht te nemen. Dit betekent dat de vereffenaar zorgt dat alle vermogensbestanddelen van de rechtspersoon worden uitgewonnen (lees: verkopen). De opbrengst van de vermogensbestanddelen wordt uiteindelijk verdeeld onder de aandeelhouders of leden.
Kort gezegd is het de taak van de vereffenaar om de ontbinding van de vennootschap op een goede wijze te voltooien. De vereffenaar is bijvoorbeeld krachtens art. 2:23b lid 2 BW gerechtigd om een rekening en verantwoording af te leggen over de vereffening, waaruit de omvang en samenstelling van het overschot blijkt. Verder houdt de vereffenaar zich onder andere bezig met het afbetalen van belastingen en/of schulden.
De verdeling door de vereffenaar
Voor zover tot het overschot iets anders dan geld behoort en de statuten of een rechterlijke beschikking geen nadere aanwijzing behelzen, komen als wijzen van verdeling in aanmerking:
- toedeling van een gedeelte van het overschot aan ieder der gerechtigden;
- overbedeling aam een of meer gerechtigden tegen vergoeding van de overwaarde;
- verdeling van de netto-opbrengst na verkoop.
Wanneer kan een vereffenaar aansprakelijk worden gehouden?
Het is belangrijk dat de vereffenaar zijn taken naar behoren en zorgvuldig uitvoert. Wanneer de vereffenaar hierin tekort schiet kan het onzorgvuldige handelen van de vereffenaar onrechtmatig zijn.
De vereffenaar kan zodoende worden ontslagen en eventueel aansprakelijk worden gesteld door de schuldeisers van de opgelopen schade. Hierbij is het wel van belang dat de vereffenaar een voldoende enrstig verwijt moet kunnen worden gemaakt. Dit is gelijk aan de maatstaf die voor bestuurdersaansprakelijkheid geldt. Aldus kan bestuudersaansprakelijkheid niet zo maar worden aangenomen.
Casus: de vereffening van de coöperatie en aanstellen van vereffenaars
In 2015 verkocht de coöperatie CNC het bedrijf Lutece, goed voor circa 60% van de omzet van CNC. De verkoop leidde tot een terugloop van 1400 naar ruim 100 leden. Eind 2020 heeft CNC haar aandelen aan Sun European Partners verkocht. De coöperatie werd vervolgens ontbonden en is sindsdien in staat van vereffening. De algemene ledenvergadering heeft vervolgens een drietal personen benoemd tot vereffenaars.
De vereffenaars krijgen een opdracht mee van de algemene ledenvergadering
Voorafgaand aan de ontbinding is er door de leden ingestemd met het plan om het resterende overschot door de vereffenaars te laten te verdelen onder de leden naar rato van de van CNC afgenomen goederen. Twaalf leden van de ontbonden coöperatie waren het daar niet mee eens. Zij verzochten de rechtbank ex artikel 2:23b lid 5 BW de vereffenaar te bewegen tot een andere verdeling door te verklaren dat het neergelegde plan naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid onaanvaardbaar is, en verdeling op een andere wijze in te richten.
De beoordeling van de rechtbank
De rechtbank is van oordeel dat er geen sprake is van een situatie waarin de klagende leden naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid onaanvaardbaar behandeld worden. De rechtbank stelt vast dat de overeengekomen verdeelsleutel op basis van het gegenereerde bedrijfsresultaat per lid over de laatste drie jaren berust op een welbewuste en legitieme afweging van de leden. Dit is voor de rechtbank doorslaggevend in haar oordeel. Bovendien past deze afweging in de voorgaande statutenwijzigingen, waaruit volgt dat de verdeelsleutel continu in lijn hiermee was.
Contact
Het beëindigen van een onderneming gaat vaak niet zonder slag of stoot. Indien u wilt overgaan tot ontbinding en vereffening of verkeert uw onderneming reeds in vereffening en heeft u vragen. Neem dan gerust contact op met het team ondernemingsrecht van Blenheim. De advocaten van Blenheim hebben nationale en internationale jarenlange ervaring op dit gebied. Neem gerust contact op met Dirk de Waard om uw zaak te bespreken.