Kwalificeert een webshop als databank? Inperking van concurrentie versus vrijelijk te gebruiken productinformatie

Kun je als exploitant van een webshop het jouw concurrent verbieden de technische productinformatie die je vermeldt aan je klanten óók te gebruiken en te vermelden op haar webshop? In een procedure die ik recentelijk voerde stond deze vraag centraal. Het ging om twee webshops die onderdelen voor tractoren verkopen. Deze onderdelen, zoals bijvoorbeeld een waterpomp of distributieriem, zijn veelal op meerdere typen tractoren toepasbaar en voorzien van typenummers. Beide webshops gebruikten de typenummers om daarmee de comptabiliteit van de onderdelen kenbaar te maken. Bijvoorbeeld de vermelding dat waterpomp model X met een bepaald typenummer (bijvoorbeeld a123) ook toepasbaar is op motor type Y en Z.

Vorderen verbod na aangetaste concurrentiepositie

Nu de ene partij zich in haar concurrentiepositie aangetast zag, besloot zij de andere partij aan te schrijven op het gebruik van deze informatie, die beweerdelijk van haar webshop ‘gestolen’ zou zijn. Zij vorderde een verbod tot het gebruik van deze “comptabiliteit informatie”. Kan dit?

Het betreft hier puur feitelijke productinformatie, dus auteursrechtelijke bescherming valt af. Om voor auteursrechtelijke bescherming in aanmerking te komen, moet een werk origineel zijn en moet er enige creativiteit nodig zijn voor de schepping hiervan. Maar zijn er andere mogelijke gronden waarop je je kan beroepen. Kun je een concurrent verbieden puur technische productinformatie te gebruiken?

In onderhavige blog leg ik uit dat dat (gelukkig) niet zo snel mogelijk is. Immers; dit zou nogal wat complicaties teweeg brengen voor praktisch alle webwinkels die (zoals gebruikelijk) productinformatie vermelden, en dit uit allerhande bronnen verkrijgen. Aan de hand van de zaak die ik voerde voor de partij die werd beticht van dit ongerechtvaardigde gebruik, zal ik uiteenzetten dat een webshop in de regel géén databank exploiteert en dat niet alle informatie beschermd is, waarmee het gebruik daarvan niet onrechtmatig is.

Wat is een databank en wanneer exploiteer je deze?

Allereerst het databanken recht. Een databank wordt in de wet omschreven als een verzameling van werken, gegevens of andere zelfstandige elementen die systematisch of methodisch geordend en afzonderlijk met elektronische middelen of anderszins toegankelijk zijn en waarvan de verkrijging, de controle of de presentatie van de inhoud in kwalitatief of kwantitatief opzicht getuigt van een “substantiële investering”. Maar wanneer “exploiteer” je nou een databank? Want zo omschreven is elke data verzameling (waaronder je ook een webshop kan scharen) een databank.

Uit de rechtspraak volgt dat de investering gericht moet zijn op het maken van die databank. Een investering die primair gericht is op iets anders dan het maken van een databank levert geen beschermde databank op. Daarbij wordt een onderscheid gemaakt tussen investeringen die je doet om de gegevens te creëren, en de investeringen die zijn gedaan om bestaande gegevens te verkrijgen en in de databank op te nemen. De eerstgenoemde investeringen vallen niet onder het begrip `investering’ in de zin van de Databankenrichtlijn en de Databankenwet, de laatstgenoemde investeringen wel. Als de investeringen gericht zijn op het creëren van elementen (gegevens) die de inhoud van de databank vormen, zoals in casu het opnemen van productinformatie, dan is er geen sprake van het investeren in een databank.

Sterker nog; dit zijn investeringen die gedaan zijn ten aanzien van de kernactiviteit, bestaande uit het exploiteren van een webshop. Niet een databank. Op databankenrecht kan de webshop zich dus niet met succes beroepen. Wat zijn dan wel partijen die een databank exploiteren en zich wél op de bescherming uit de Databankenwet kunnen beroepen? Denk aan vergelijkingswebsites, booking.com, online encyclopedieën, et cetera.

Onrechtmatig gebruik of vrijheid van handel en bedrijf

Is er dan sprake van onrechtmatig gebruik? Ook hiervan is de rechtbank van oordeel dat dit niet zo is. De rechtbank overweegt dat volgens vaste jurisprudentie van de Hoge Raad de vrijheid van handel en bedrijf in beginsel voorop staat. Het enkel profiteren van het bedrijfsdebiet van een concurrent is niet onrechtmatig; ook niet wanneer die concurrent daardoor schade lijdt. Van onrechtmatigheid kan pas sprake zijn bij bijzondere omstandigheden. Dit is niet het geval. Ook schade is niet aangetoond. Ook deze vorderingen worden afgewezen.

Naar mijn – niet geheel onbevooroordeelde – mening komt de rechtbank Groningen in een zeer helder betoog tot de juiste constatering, namelijk dat in lijn met de principes van eerlijke concurrentie en vrije verspreiding van informatie deze puur feitelijke informatie als publiekelijke informatie te gelden heeft, die concurrerende partijen moet kunnen gebruiken. Feitelijke informatie en artikelnummers die bij de producten worden vermeld kan en mag men gebruiken. Dit is nu eenmaal de werking van het internet.

Blenheim helpt u graag

Voor meer informatie over intellectuele eigendomsrechten, waaronder databankenrecht, kunt u contact opnemen met Thomas Kriense. Advocaat IE, IT en Privacy bij Blenheim Advocaten.